Σκακιστική Ολυμπιάδα 1988 στη Θεσσαλονίκη

Για κάτι άλλο έψαχνα στο Διαδίκτυο, αυτό το σπάνιο ντοκουμέντο βρέθηκε μπροστά μου. Ένα σύντομο βίντεο σχετικά με την πρώτη θέση της Εθνικής γυναικών της Ουγγαρίας (λέγε με «αδελφές Πόλγκαρ») το 1988 στη Θεσσαλονίκη, που μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε (όσοι τα ζήσαμε από κοντά) και μερικές σκηνές από τους αγώνες, την απονομή κ.λπ. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τους γνωστούς σκακιστές και τις σκακίστριες που περνούν από τα πλάνα.

Το γραμματόσημο της Ολυμπιάδας

Στη σειρά «ο μεγάλος κόσμος του αθλητισμού» —die weite Welt des Sports— τα γερμανικά ταχυδρομεία εξέδωσαν στις 13 Μαρτίου και ένα γραμματόσημο αφιερωμένο στη σκακιστική Ολυμπιάδα της Δρέσδης.

Το γραμματόσημο έχει τιμή 55+25 λεπτά (τα 25 λεπτά κατατίθενται στο λογαριασμό του Ιδρύματος Αθλητικής Βοήθειας της Γερμανίας υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Χορστ Κέλερ) και χρησιμοποιούνται για αθλητικές ανάγκες κάθε είδους.

Σχεδιάστρια του γραμματοσήμου είναι η Αντρέα Φος από το Βούπερταλ, έχει διαστάσεις 55×32,8 χιλιοστά και είναι τυπωμένο σε πολυχρωμία όφσετ.

Τα άλλα τρία γραμματόσημα της σειράς είναι αφιερωμένα στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα ανεμοπορίας που έγινε το Σεπτέμβριο στο Βερολίνο, στο Κύπελλο Εθνών Ευρώπης στο ποδόσφαιρο (Αυστρία και Ελβετία τον Ιούνιο) , και την Ολυμπιάδα του Πεκίνου (τον Αύγουστο).

Πηγή: Γερμανικά ταχυδρομεία (Deutsche Post).

Το έπαθλο Γκαπριντασβίλι

Ο προσεκτικός αναγνώστης ίσως παρατήρησε ότι από σήμερα παρουσιάζουμε μια νέα σύνδεση στις βαθμολογίες από τη Δρέσδη: Εκτός από τη βαθμολογία του τουρνουά «όπεν» και τη βαθμολογία του τουρνουά γυναικών, υπάρχει από σήμερα και η συνολική βαθμολογία (άθροισμα ανδρών και γυναικών) για το έπαθλο Γκαπριντασβίλι.

Η Νόνα Τερεντίεβνα Γκαπριντασβίλι (1941-) είναι η Γεωργιανή σκακίστρια που, στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια επί δεκαέξι χρόνια (1962-1978), και για τη δυναμικότητά της λέγεται ότι όταν ο Φίσερ είπε κάποτε ότι μπορεί να κερδίσει οποιαδήποτε γυναίκα δίνοντάς της ένα κομμάτι, ο Ταλ σχολίασε «ο Φίσερ είναι Φίσερ, αλλά το κομμάτι είναι κομμάτι!»

Προς τιμή της (στη φωτο από τη Wikipedia δεξιά, ως νεόκοπη πολυπαρασημοφορημένη παγκόσμια πρωταθλήτρια, ) η FIDE έχει καθιερώσει το τρίτο συνολικό ομαδικό βραβείο των σκακιστικών Ολυμπιάδων, για τη συνολική βαθμολογία, που από φέτος βασίζεται σε ισότιμη συνεισφορά των ανδρικών και των γυναικείων σκακιερών.

Και για τα άλλα δύο τουρνουά; Εκεί η FIDE απονέμει στο μεν τουρνουά ανδρών (που ξεκίνησε από μοναδική σκακιστική Ολυμπιάδα και είναι πλέον το τουρνουά «όπεν») το έπαθλο Χάμιλτον-Ράσελ (προς τιμή ενός βαθύπλουτου Άγγλου που το αθλοθέτησε για την 1η σκακιστική Ολυμπιάδα στο Λονδίνο, το 1929) και στο τουρνουά γυναικών το έπαθλο Βέρα Μέντσικ, προς τιμήν της πρώτης παγκόσμιας πρωταθλήτριας, που έζησε από το 1906 μέχρι το 1944 (σκοτώθηκε σε βομβαρδισμό στο Λονδίνο) και αγωνίστηκε όσο ζούσε με τα χρώματα της Ρωσίας, της Τσεχοσλοβακίας, και της Μεγάλης Βρετανίας.

Τα κριτήρια ισοβαθμίας στην Ολυμπιάδα της Δρέσδης

Η αίθουσα των αγώνων

Στη φετινή σκακιστική ολυμπιάδα υπάρχουν πολλές τεχνικές καινοτομίες. Η σημαντικότερη είναι η μείωση του αριθμού των αγωνιστικών (από 14 σε 11) σε συνδυασμό με τη χρήση ενός ελβετικού συστήματος με διπλή επιτάχυνση και την ομαδική βαθμολογία.

Τα δύο νέα εργαλεία της FIDE είναι … βέβαια παλιοί γνωστοί μας στην Ελλάδα, όπου χρησιμοποιούμε το σύστημα ομαδικής βαθμολογίας (νίκη της ομάδας 2 βαθμοί, ισοπαλία από 1, ήττα 0) αντί για το άθροισμα των σκακιερών από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Φυσικά δεν αποτελούν ιδιαίτερη καινοτομία ούτε διεθνώς (π.χ. αυτό το σύστημα ακολουθούν απο καιρό οι ομαδικές διοργανώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ίσχυρά εθνικά πρωταθλήματα όπως το γαλλικό). Είναι όμως καινοτομία για τις σκακιστικές ολυμπιάδες.

Γνωστό μας είναι και το ελβετικό με διπλή επιτάχυνση (π.χ. από διεθνή τουρνουά όπως της Ικαρίας και της Νίκαιας). Διπλή επιτάχυνση σημαίνει απλώς ότι οι κορυφαίες ομάδες (ή οι κορυφαίοι σκακιστές στα ατομικά) ξεκινούν τους αγώνες με δύο «υποθετικές νίκες» στην τσέπη (για τις δύο πρώτες αγωνιστικές και μόνο). Έτσι επιταχύνεται η διαδικασία για να φτάσουν να παίζουν οι κορυφαίες ομάδες μεταξύ τους. (Με το παλιό σύστημα περνούσαν δύο ή και τρεις αγωνιστικές μέχρι να γίνει ένα ανάλογο ξεκαθάρισμα από νίκες των ισχυρών εναντίον των αδυνάτων). Με άλλα λόγια, γίνεται πιο έντονη και πιο σαφής η διάκριση των συμμετεχόντων σε δύο γκρουπ, και οι αγώνες μεταξύ ομάδων των δύο γκρουπ είναι πιο σπάνιοι.

Δρέσδη, και γρήγορα παρακαλώ!

38η Σκακιστική Ολυμπιάδα, Δρέσδη 12-25/11/2008

Όλες οι αγωνιστικές: Πατήστε εδώ
Οι εθνικές ομάδες συνοπτικά: Άνδρες, Γυναίκες
Γενικές βαθμολογίες: «Όπεν» (ανδρών), Γυναικών, Συνολική (Γκαπριντασβίλι)
Παρουσίαση από άλλη οπτική γωνία: Γρήγορη ανασκόπηση των  αγώνων της ημέρας στο σκακιστικό ιστολόγιο του Γάτου του Σρέντινγκερ, παρουσίαση της αγωνιστικής σε βάθος στη στήλη του Σπύρου Ιλαντζή (σχετική επιλογή στην αρχική σελίδα), σχολιασμένη παρουσίαση των ελληνικών παρτίδων στο Σκακιστή του Κώστα Ωραιόπουλου, «ζωντανό κουτσομπολιό» παράλληλα με τις παρτίδες στο σκακιστικό φόρουμ του Γιώργου Μαστροκούκου, μια παρουσίαση (και) με ιταλική οπτική στο Νέο Παλαμήδη του Αλέξανδρου Σοϊλεμέζη.
Άλλα σχετικά άρθρα σε αυτό το ιστολόγιο: Ολυμπιάδα! ♦ Όχι στο σκάκι με τα πόδια, ναι στο ποδόσφαιρο με μυαλό ♦ Ειρηνοδρομία 1984 ♦ Τα κριτήρια ισοβαθμίας ♦ Το έπαθλο Γκαπριντασβίλι ♦ Το γραμματόσημο της Ολυμπιάδας

Ολυμπιακή σκακιστική ειρηνοδρομία 1984

Χάρη στο Διαδίκτυο μπορούμε σήμερα να παρακολουθούμε την εντυπωσιακή (αν και λίγο παλιομοδίτικη, στα όρια του κιτς) τελετή έναρξης της φετινής σκακιστικής Ολυμπιάδας, να βλέπουμε ζωντανά όλες τις παρτίδες των ελληνικών ομάδων (και όλων των ομάδων του πλανήτη) και να διαβάζουμε εξαιρετικές παρουσιάσεις και σχόλια από ελληνικούς και ξένους ιστότοπους και ιστολόγια.

Για παράδειγμα, για «ζωντανό» κουτσομπολιό, μπείτε  στο σκακιστικό φόρουμ του Γιώργου Μαστροκούκου, για γρήγορη ανασκόπηση των σημαντικών αγώνων στο σκακιστικό ιστολόγιο του Γάτου του Σρέντινγκερ, και για ανάλυση σε βάθος της αγωνιστικής στη στήλη του Σπύρου Ιλαντζή.

Από τη μεριά μου, θέλω να συνεισφέρω σήμερα στο σκακιστικό ολυμπιακό πνεύμα με λίγο σπάνιο αρχειακό υλικό: Τα διαφημιστικά φυλλάδια του νότιου κλάδου της ολυμπιακής σκακιστικής ειρηνοδρομίας του 1984, που ολοκληρώθηκαν με μια μεγάλη μαζική εκδήλωση στην Πλατεία Κλαυθμώνος η εκδήλωση στη Χαλκίδα, που ακολούθησε, ήταν συμβολική για ολόκληρη τότε τη σκακιστική Κεντρική Ελλάδα). Για να δείτε σε μεγάλο μέγεθος τα φυλλάδια, πατήστε στην παρουσίαση.

Δυστυχώς δεν έχω σώσει ανάμεσα στα αρχεία μου τα ονόματα όσων συμμετείχαν σε εκείνες τις εκδηλώσεις. Των ενθουσιωδών εθελοντών που τους διοργάνωναν, των αμέτρητων πιτσιρικάδων που τότε ίσως έπαιξαν πρώτη φορά σε «επίσημους» σκακιστικούς αγώνες. Εδώ είναι όμως η ευκαιρία: όποιος θέλει, ας συνεισφέρει με τη δική του ψηφιακή ανάμνηση!

Όχι στο σκάκι με τα πόδια, ναι στο ποδόσφαιρο με μυαλό

Μεθαύριο ανοίγει τις πύλες της η φετινή Σκακιστική Ολυμπιάδα, στη Δρέσδη και ανάμεσα στους «πρεσβευτές καλής θέλησης» που επιστράτευσαν οι Γερμανοί διοργανωτές είναι και γνωστοί άνθρωποι του ποδοσφαίρου (οι επόμενες δηλώσεις και φωτογραφίες από τον επίσημο ιστότοπο των αγώνων).

«Μπορούμε να εφαρμόσουμε τη σκακιστική θεωρία και στο ποδόσφαιρο. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με περίπλοκες κινήσεις και ανάπτυξη. Ένας καλός συνδυασμός στο χορτάρι δεν προκύπτει στην τύχη αλλά πρέπει να τον έχουμε μελετήσει καλά. Και στα δύο παιχνίδια στο τέλος, είτε υπάρχει νικητής και ηττημένος, είτε ο αγώνας λήγει με ισοπαλία».

Ο Φέλιξ Μάγκατ, προπονητής φέτος της Βόλφσμπουργκ, δηλώνει ότι «παίζει σκάκι επειδή είναι το ωραιότερο άθλημα μετά το ποδόσφαιρο». Ο Μάγκατ, ένας από τους έξι που έχουν κατακτήσει την (ποδοσφαιρική) Μπουντεσλίγκα ως παίκτες και προπονητές, πρωταθλητής Ευρώπης και με την εθνική ομάδα της Γερμανίας, αλλά και με την ομάδα του Αμβούργου (σκόραρε στο 1-0 εναντίον της Γιουβέντους στον τελικό του Πρωταθλητριών το 1983) έγινε παθιασμένος σκακιστής στα 25 του, όταν χρειάστηκε να μείνει πολύ καιρό στο κρεβάτι.

Τον στενοχωρεί ότι δεν έχει πια το χρόνο να παίξει όσο θα ήθελε, έστω και με αντίπαλό του τον υπολογιστή —που θεωρεί καλό δάσκαλο— και γι’ αυτό θεωρεί ότι έχει σκουριάσει (αν και το «πάλεψε» σχετικά πρόσφατα επί 29 κινήσεις σε σιμουλτανέ μπλάιντ εναντίον του Κασπάροβ). Ο Μάγκατ αντιμετωπίζει το σκάκι σαν πεδίο για την εφαρμογή ομαδικών προσπαθειών— όπως στο ποδόσφαιρο χρειάζεται η συνεργασία των ποδοσφαιριστών για να βγει ένας όμορφος συνδυασμός στο χορτάρι, λέει, έτσι και για τους όμορφους συνδυασμούς στη σκακιέρα χρειάζεται ομαδική συνεργασία των κομματιών.

Ο Ολλανδός Ρουντ Κάιζερ, προπονητής φέτος της Δυναμό Δρέσδης, λέει ότι «του αρέσει να παίζει σκάκι επειδή ενώ πρέπει να σκέφτεται πολύ, ταυτόχρονα χαλαρώνει». Ο πολυβραβευμένος τέως επιθετικός του Άγιαξ (και άλλων μεγάλων ομάδων όπως η Αντβέρπ, η Κόβεντρυ, και η Ολυμπίκ Νικαίας) προώθησε ως προπονητές στις μικρές αναπτυξιακές εθνικές ομάδες της Ολλανδίας ταλέντα όπως ο φαν ντερ Φαρτ, ο Ρόμπεν, ο φαν Πέρσι, και ο Σνάιντερ.

«Το σκάκι — όπως και το ποδόσφαιρο — δεν εξαρτάται τόσο πολύ από τις συμπτώσεις και την τύχη, αλλά πολύ περισσότερο από  τη στρατηγική και την αυτοσυγκέντρωση. Νίκη και ήττα εξαρτώνται κυρίως από την καλύτερη μελέτη και κατανόηση της εξέλιξης του παιχνιδιού και την αυτοκυριαρχία. Σε ολόκληρο τον αγώνα, ποδοσφαιριστές και σκακιστές πρέπει να παραμένουν συγκεντρωμένοι στο μέγιστο βαθμό επειδή ο αντίπαλος μπορεί να αξιοποιήσει κάθε απροσεξία».

«Όπως στο σκάκι, έτσι και στο ποδόσφαιρο ο προπονητής πρέπει να βρίσκει τη σωστή στρατηγική, να κρατάει την ισορροπία ανάμεσα σε άμυνα και επίθεση, και να επικρατεί με τη θέλησή του στο παιχνίδι. Γι’ αυτό χρειάζεται διαρκής προπόνηση και να καταλάβει η ομάδα ότι ο καλύτερος κερδίζει».