Η ημιτελής σχολή προπονητών του 1980

Νικολάι Μίνεβ

Το 1980, η τότε διοίκηση της ΕΣΟ υπό τον Λάζ. Δρεπανιώτη αποφάσισε να προχωρήσει στην ίδρυση της πρώτης σχολής προπονητών σκακιού στην Ελλάδα σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού. Οργανωτική επιτροπή ορίστηκαν ο τότε διευθυντής της ΓΓΑ Θ. Κουβάτσος, ο τότε ΓΓ της ΕΣΟ, διαπρεπής νομικός Γ. Κουρκουνάκης (ως «διευθυντής» της σχολής), και ο τότε τεχνικός σύμβουλος της ΕΣΟ, διεθνής μετρ Τρ. Σιαπέρας (ως «γενικός υπεύθυνος» της σχολής). Η διδασκαλία έγινε από τον ομοσπονδιακό προπονητή, το Βούλγαρο διεθνή μετρ δρ. Νικολάι Μίνεβ (στη φωτογραφία δεξιά, από τον ειδικό ιστότοπο που είναι αφιερωμένος στο έργο του), με βοηθήματα μια μαγνητική σκακιέρα και έναν μαυροπίνακα. Η προγραμματισμένη διδακτική περίοδος ήταν από 15/1 μέχρι 15/6/1980, κάθε Τρίτη και Παρασκευή, 7-9 μ.μ. (με 15λεπτο διάλειμμα) στην τότε αίθουσα της ΕΣΟ (Σωκράτους 79-81, στον 7º όροφο).

Δυστυχώς, τα μαθήματα της σχολής αυτής δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις και παραστάσεις τότε της ΕΣΟ, η ΓΓΑ δεν ολοκλήρωσε την τυπική διαδικασία της νομιμοποίησης της σχολής, με αποτέλεσμα να διακοπούν τα μαθήματα λίγο πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος. Ο θάνατος του Λαζ. Δρεπανιώτη τον Οκτώβρη του 1980 μάλλον έβαλε και την οριστική ταφόπλακα σε εκείνη την προσπάθεια.

Θέλουμε πραγματικά την αποκέντρωση;

Παρά τη διάχυτη εντύπωση στο σκακιστικό χώρο ότι η ελληνική σκακιστική ομοσπονδία και οι ενώσεις είναι αντιδημοκρατικοί φορείς συνάθροισης καρεκλοκένταυρων και λοιπών παραγόντων (άποψη που ίσως δικαιολογείται καμιά φορά από δυσνόητες αποφάσεις ή δυσεξήγητες πρακτικές), το θεσμικό πλαίσιό τους είναι, σε γενικές γραμμές, από τα πιο προοδευτικά στον αθλητικό χώρο.

Η ίδια η ΕΣΟ ήταν και παραμένει (από όσο γνωρίζω, τουλάχιστον) η μοναδική αθλητική ομοσπονδία που υιοθέτησε εξαρχής το έστω ισχυρά ενισχυμένο σύστημα αναλογικής που προβλέπεται από τον αθλητικό νόμο 2725/1999. Χάρη στο σύστημα αυτό, υπήρξε εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης και στις δύο αρχαιρεσίες που έγιναν από την καθιέρωσή του. Άλλες ομοσπονδίες ακολουθούν τη σταυροδοσία σε ενιαία λίστα υποψηφίων που λειτουργεί ουσιαστικά σαν ισχυρότατα πλειοψηφικό και σπάνια εκλέγονται με αυτό εκπρόσωποι των αντιπολιτευόμενων απόψεων.

Κεντρικά, από την ΕΣΟ, ξεκίνησαν επίσης οι προσπάθειες περιφερειακής αποκέντρωσης με την ΕΣΣΒΕ της Βόρειας Ελλάδας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, για να ακολουθήσει η ΕΣΣΝΑ στην Αττική μερικά χρόνια αργότερα. Η ΕΣΣΝΑ μάλιστα είναι (πάλι από όσο γνωρίζω) το μοναδικό αθλητικό συλλογικό όργανο του μεγέθους αυτού στην Ελλάδα που υιοθέτησε εξαρχής την απλή αναλογική (σχεδόν απόλυτα απλή –απλώς δεν ακολουθεί το «μεγαλύτερο υπόλοιπο»).  Σήμερα λειτουργούν, με μεγαλυτερη ή μικρότερη αποδοτικότητα, με μεγαλύτερα ή μικρότερα προβλήματα, τοπικές ενώσεις σκακιστικών σωματείων σε σχεδόν όλες τις ευρύτερες περιφέρειες της χώρας.

Στο παρελθόν είχαν γίνει συζητήσεις και για τη θεσμική αποκέντρωση με μετατροπή της ΕΣΟ σε ομοσπονδία Ενώσεων από ομοσπονδία συλλόγων. Έμπρακτα άλλωστε η ΕΣΟ μοιάζει τα τελευταία χρόνια να μην μπορεί να λειτουργήσει παρά σε αυτό το κεντρικό επίπεδο και να έχει αναθέσει (για άλλους, «εγκαταλείψει») όλες τις περιφερειακές δραστηριότητες στις αρμοδιότητες των ενώσεων. Η ελλιπής θεσμική κατοχύρωση αυτής της έμπρακτης αποκέντρωσης όμως δημιουργεί διάφορα προβλήματα στην πράξη: Από τον τομέα της χρηματοδότησης των περιφερειακών διοργανώσεων, τη σύγχυση αρμοδιοτήτων, τη διαφοροποιημένη νομιμοποίηση, τα τις διαφοροποιήσεις στα εκλογικά συστήματα, το εκλογικό σώμα,  τις θητείες των ενώσεων και διάφορα άλλα.

Το κυριότερο πρόβλημα όμως για τη θεσμική μετατροπή της ΕΣΟ σε ομοσπονδία ενώσεων ήταν πως σύμφωνα με τον Ν.2725/99, κάθε Ένωση θα έπρεπε να έχει μία ψήφο. Αυτό δημιουργούσε, τουλάχιστον στο σκάκι, θέματα εκπροσώπησης και πραγματικής νομιμοποίησης.

Ο νόμος 3262/2004 όμως, στο άρθρο 30 παρ 2, ορίζει πλέον ότι η εκπροσώπηση των ενώσεων στις αρχαιρεσίες των ομοσπονδιών είναι ανάλογη με τον αριθμό των σωματείων της ένωσης, και έτσι έχει αρθεί ένα σημαντικό εμπόδιο για τη θεσμική ολοκλήρωση της αποκέντρωσης.