Αλλαγές στο σύστημα εθνικής αξιολόγησης από το 2015

Στο χτεσινό ΔΣ της ΕΣΟ εγκρίθηκε η εισήγηση της Επιτροπής Τίτλων και Αξιολόγησης  με τις τροποποιήσεις που θα ισχύσουν στον υπολογισμό των εθνικών βαθμών αξιολόγησης από την 1/1/2015. Οι τροποποιήσεις έγιναν ώστε ο υπολογισμός να ακολουθεί τις νέες προδιαγραφές του διεθνούς συστήματος αξιολόγησης της FIDE (π.χ. βαθμός αξιολόγησης από πέντε παρτίδες) με προσαρμογές που οφείλονται:

• Στην ανάγκη ενσωμάτωσης και αξιόπιστης αξιολόγησης των νεαρών και νεοεγγραφέντων σκακιστών.
• Στη δημιουργία κινήτρων για συμμετοχή σε αγώνες των σκακιστών ηλικίας μέχρι 14 ετών.
• Στην περιοδικότητα του συστήματος της ΕΣΟ (δύο λίστες κάθε χρόνο).
• Στη χρήση του συστήματος και για τον υπολογισμό και άλλων αγωνιστικών και στατιστικών στοιχείων σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία και τους εσωτερικούς κανονισμούς της ΕΣΟ.

Ποιοτικά, οι κύριες αλλαγές που γίνονται είναι οι εξής:

• Ο ελάχιστος βαθμός αξιολόγησης για ένταξη στους πίνακες ορίζεται στους 800 βαθμούς αντί των 1000. Το 800 δεν είναι πάγιος αρχικός βαθμός, αλλά από τη στιγμή που κάποιος θα ξεπεράσει το 800, θα παραμένει αξιολογημένος με ελάχιστο βαθμό 800, ακόμη και αν η αξιολόγησή του πέσει κάτω από το όριο αυτό. Επίσης, ακόμη και αν η αρχική του αξιολόγηση είναι κάτω από 800, π.χ. 750 ή 682, ο αρχικός του βαθμός θα ανέβει στο 800.
• Η βαθμολόγηση θα γίνεται σε πολλαπλάσια του ενός βαθμού (π.χ. 1371, 1248, 2309) και όχι πολλαπλάσια του 5 όπως ίσχυε ως τώρα.
• Για την απόκτηση ΕΛΟ θα αρκούν πλέον 5 παρτίδες με αξιολογημένους αντιπάλους (με την προϋπόθεση ότι επιτεύχθηκε τουλάχιστον 1 ισοπαλία ή νίκη), αντί των 9 που ισχύει σήμερα. Τα μη επαρκή αποτελέσματα (κάθε παρτίδα με αξιολογημένο αντίπαλο μέχρι την συμπλήρωση των 5) θα διατηρούνται χωρίς χρονικό περιορισμό μέχρι την πρώτη αξιολόγηση.
• Αλλαγές γίνονται στον συντελεστή Κ (ανώτερο Κ = 40 για βαθμούς από 800 – 1400 αντί του 35 που ισχύει τώρα, και 30 για 1401-1800, 20 για 1801-2400 και 10 πάνω από 2400). Ο συντελεστής σταθεροποιείται μόνο μετά την υπέρβαση του ορίου του 2400.
• Επιδότηση 30 βαθμών ανά βαθμολογική περίοδο για τους ενεργούς σκακιστές μέχρι τη συμπλήρωση του 14ου έτους (αν έχουν παίξει τουλάχιστον τρεις επίσημες παρτίδες στην ίδια περίοδο) και εφόσον ο βαθμός της αξιολόγησής τους δεν υπερβαίνει το 1600.

Για την εφαρμογή του συστήματος από 1/1/2015 θα ισχύσουν μεταβατικά οι εξής ρυθμίσεις:

• Για όσους έχουν ήδη (μη δημοσιευμένη) απόδοση πάνω από 1000 σε 5-9 παρτίδες θα θεωρηθεί αυτή η απόδοσή τους ως σταθεροποιημένο αρχικό έλο τους.
• Για όσους έχουν (μη δημοσιευμένη) απόδοση πάνω από 1000 σε λιγότερες από 5 παρτίδες, θα θεωρηθεί ότι έχουν απόδοση 1000 για όσες παρτίδες τους λείπουν μέχρι να συμπληρωθούν οι πέντε και θα εμφανίζονται με το έλο αυτό ως σταθεροποιημένο αρχικό.
• Οι υπόλοιποι θα ξεκινήσουν με σταθεροποιημένο ό,τι έλο έχουν και εμφανίζεται στον ισχύοντα πίνακα.

Οι νέοι κανονισμοί διεθνούς αξιολόγησης

Πριν από μερικές εβδομάδες, η FIDE δημοσίευσε στον ιστότοπό της τους νέους κανονισμούς για τη διεθνή αξιολόγηση των σκακιστών (πατήστε εδώ για το πρωτότυπο, αγγλικό κείμενο σε μορφή PDF). Με μια πρώτη ανάγνωση, τα σημαντικότερα σημεία είναι:

α) Το κατώτερο όριο για τη δημοσίευση βαθμού αξιολόγησης κατεβαίνει από 1.7. 2009 στο 1200 (άρθρο 0.6) και θα δημοσιεύονται πλέον έξι λίστες το χρόνο (άρθρο 7.1).

β) Προϋπόθεση για την αξιολόγηση των αγώνων είναι ένας συνδυασμός χρόνων σκέψης και δυναμικότητας των συμμετεχόντων (άρθρο 1.1, ένα άρθρο που έχει ήδη συγκεντρώσει πολλή κριτική). Συγκεκριμένα:

Για να αξιολογηθεί μια παρτίδα, ο παίκτης πρέπει να διαθέτει τον εξής ελάχιστο χρόνο για να ολοκληρώσει όλες τις κινήσεις του, με την υπόθεση ότι μια παρτίδα διαρκεί τουλάχιστον 60 κινήσεις :

Σε τουρνουά όπου συμμετέχει τουλάχιστον ένας παίκτης με βαθμό 2200 και πάνω, κάθε παίκτης πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 120 λεπτά.
Σε τουρνουά όπου συμμετέχει τουλάχιστον ένας παίκτης με βαθμό 1600 και πάνω, κάθε παίκτης πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 90 λεπτά.
Σε τουρνουά όπου όλοι οι παίκτες που συμμετέχουν έχουν βαθμό κάτω από 1600, κάθε παίκτης πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 60 λεπτά.

Επομένως, στα «επαγγελματικά» τουρνουά (εκεί όπου περιοριζόταν παλιά η αξιολόγηση, πάνω από 2200) κάθε παίκτης πρέπει να έχει τουλάχιστον το «παραδοσιακό» δίωρό του (π.χ. δύο ώρες για όλη την παρτίδα, 90 λεπτά αρχικό και 30 δεύτερα για κάθε κίνηση και άλλους τέτοιους συνδυασμούς). Στα «ερασιτεχνικά-συλλογικά» τουρνουά (1600-2200) φτάνει π.χ. και το 60 λεπτά αρχικό και 30 δεύτερα για κάθε κίνηση), ενώ στο τρίτο επίπεδο (1600-1200) αρκούν και τα 60 λεπτά συνολικά.

Τα ελληνικά έλο και το παρασιτικό αδελφάκι τους

Η κανονική κατανομή, το θεμέλιο του συστήματος έλο ( από την αγγλική Wikipedia)

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή

2. Στοιχεία

3. Παρατηρήσεις

4. Δια ταύτα

Τα τελευταία χρόνια αρθρογράφησα συχνά (και σε αυτό εδώ το ιστολόγιο) αλλά και εισηγήθηκα στο ΔΣ της ΕΣΟ για την ανάγκη να υπάρξει σοβαρή παρέμβαση στο σύστημα των ελληνικών βαθμών αξιολόγησης. Πίστευα (μάλλον αφελώς κατά πως φαίνεται) ότι με δεδομένη την όποια πείρα μου στο θέμα, θα αρκούσε η «γκρίνια» μου για να κινητοποιηθεί όποιος θα έπρεπε να κινητοποιηθεί. Δυστυχώς, οι αντιδράσεις που συνάντησα (και συναντώ ακόμη) ξεκινούν από την αδιαφορία και, περνώντας από την απροθυμία και την ενόχληση, φτάνουν μέχρι μια ανεξήγητη, δύσκολα συγκαλυπτόμενη εχθρότητα.

Είπα λοιπόν να θυμηθώ τα φοιτητικά μου χρόνια (από τότε έχω να κάνω ασκήσεις στατιστικής..) και να κάνω μια περιπτωσιακή μελέτη (case study στα καθ’ ημάς) για να [απo]δείξω αυτό που εμένα μου αρκούσε ότι διαισθανόμουν. Για τη μελέτη χρησιμοποίησα τους διεθνείς βαθμούς αξιολόγησης («έλο» θα τα λέω συχνά) που δημοσίευσε η παγκόσμια σκακιστική ομοσπονδία, FIDE, φέτος τον Ιανουάριο 2009 για τους Έλληνες σκακιστές, καθώς και τους εθνικούς βαθμούς αξιολόγησης που δημοσίευσε λίγες ημέρες αργότερα η ελληνική σκακιστική ομοσπονδία, η ΕΣΟ. Πήρα και τα δύο δείγματα από τους σχετικούς ιστότοπους. Το πλήθος των σκακιστών και στα δύο δείγματα είναι αρκετά μεγάλο –και αρκετά ανομοιογενές. Από τη στιγμή όμως που ήθελα να κάνω περισσότερο ποιοτική παρά ποσοτική μελέτη, ήταν νομίζω αρκετό.

1. Εισαγωγή  —Οι προϋποθέσεις για τη μελέτη:

Αυτό που ήθελα ήταν να διασφαλίσω με κάποιον τρόπο ότι θα εξετάσω βαθμούς αξιολόγησης που θα είναι «φρέσκοι», από ενεργούς σκακιστές. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με συγκριτική μελέτη προηγούμενων πινάκων, αφενός όμως πίστευα ότι ακόμη και το φωτογραφικό στιγμιότυπο του Ιανουαρίου θα ήταν αρκετό για να δείξει το πρόβλημα και αφετέρου, πολύ πεζά, απλώς δεν είχα τα σχετικά στοιχεία στη διάθεσή μου.

Έτσι έθεσα τις εξής προϋποθέσεις:

• Για τους διεθνείς βαθμούς (που δημοσιεύονται με μικρότερη χρονική περιοδικότητα) εξέτασα όσους είχαν έστω και μια αξιολογημένη παρτίδα.

• Για τα εθνικά έλο αντίθετα (που έχουν εξάμηνη περιοδικότητα) εξέτασα όσους είχαν τουλάχιστον οκτώ αξιολογημένες παρτίδες (επτά είναι σήμερα το πιο συνηθισμένο τουρνουά, άρα τουλάχιστον ένα πλήρες αξιολογημένο τουρνουά συν μια παρτίδα).

Επίσης αποφάσισα στη συγκέντρωση των στοιχείων από τον εθνικό πίνακα να αρχίσω από το 1100 επειδή τα εθνικά έλο «κόβονται» (δεν δημοσιεύονται) από το 1005 και κάτω, ενώ μεταξύ 1000 και 1100 υπάρχουν δημοσιευμένοι και πολλοί «βαθμοί δραστηριότητας» (ανάλογα με τον αριθμό παιγμένων παρτίδων) –που ενώ μοιάζουν, δεν έχουν σχέση με τους βαθμούς αξιολόγησης και απλώς περιπλέκουν την κατανόηση των πραγμάτων.

Αφού διαπίστωσα ότι με την επιλογή αυτή είχα και πληθικά παρεμφερές δείγμα στο κοινό διάστημα εθνικών-διεθνών έλο 1400-2600, άρχισα την αξιολόγησή τους.

Η λυδία λίθος για την εξέταση της αξιοπιστίας του συστήματος είναι βέβαια ο βαθμός που προσεγγίζει την κανονική κατανομή, το θεμέλιο του συστήματος αξιολόγησης του καθηγητή Έλο (εικόνα στην αρχή του άρθρου).

Η κανονική («κωδωνοειδής») κατανομή, την οποία συναντούμε πολύ συχνά κατά τη στατιστική παρακολούθηση φυσικών φαινομένων, χαρακτηρίζεται από το ότι αριστερά και δεξιά της μέσης τιμής της, σε απόσταση μίας τυπικής απόκλισης (που έχει οριστεί από τον Έλο στους 200 βαθμούς αξιολόγησης) βρίσκεται το 68,2% του συνολικού πληθυσμού του δείγματος, ενώ σε απόσταση δύο τυπικών αποκλίσεων έχει προστεθεί άλλο ένα 27,2%, φτάνοντας συνολικά στο 95,4% του πληθυσμού.

Με άλλα λόγια, το 95% των σκακιστών θα (πρέπει να) βρίσκονται στους συν/πλην 400 βαθμούς απόσταση από τη μέση τιμή.

2. Στοιχεία:

Πατήστε εδώ για να συνεχίσετε

Σελίδες: 1 2 3 4

Βαθμοί έλο και στατιστικά αξιοπερίεργα

ΔRat	PDA	PDK	ΔRat	PDA	PDK	ΔRat	PDA	PDK
0-3	50%	50%	122-129	67%	33%	279-290	84%	16%
4-10	51%	49%	130-137	68%	32%	291-302	85%	15%
11-17	52%	48%	138-145	69%	31%	303-315	86%	14%
18-25	53%	47%	146-153	70%	30%	316-328	87%	13%
26-32	54%	46%	154-162	71%	29%	329-344	88%	12%
33-39	55%	45%	163-170	72%	28%	345-357	89%	11%
40-46	56%	44%	171-179	73%	27%	358-374	90%	10%
47-53	57%	43%	180-188	74%	26%	375-391	91%	9%
54-61	58%	42%	189-197	75%	25%	392-411	92%	8%
62-68	59%	41%	198-206	76%	24%	412-432	93%	7%
69-76	60%	40%	207-215	77%	23%	433-456	94%	6%
77-83	61%	39%	216-225	78%	22%	457-484	95%	5%
84-91	62%	38%	226-235	79%	21%	485-517	96%	4%
92-98	63%	37%	236-245	80%	20%	518-559	97%	3%
99-106	64%	36%	246-256	81%	19%	560-619	98%	2%
107-113	65%	35%	257-267	82%	18%	620-735	99%	1%
114-121	66%	34%	268-278	83%	17%	>735	100%	0%

Αυτός είναι ο περίφημος πίνακας μετατροπής της διαφοράς αξιολόγησης, ΔRat, σε πιθανό αποτέλεσμα P_D, για το σκακιστή με την ανώτερη (P_DA) και την κατώτερη (P_DK) αξιολόγηση, αντίστοιχα —με άλλα λόγια, είναι ο βασικός πίνακας λειτουργίας του συστήματος αξιολόγησης των σκακιστών όπως προτάθηκε από τον καθηγητή Έλο και χρησιμοποιείται σήμερα από την παγκόσμια ομοσπονδία FIDE, την ελληνική σκακιστική ομοσπονδία (ΕΣΟ) και πρακτικά κάθε επίσημη σκακιστική αρχή για την αξιολόγηση των σκακιστών.

Το σύστημα του ουγγρικής καταγωγής Αμερικανού καθηγητή Έλο (όπως το δημιούργησε στα τέλη της δεκαετίας του 1960) βασίστηκε στην κανονική κατανομή του σκακιστικού πληθυσμού και, για να συντονιστεί με το ήδη υπάρχον σύστημα της αμερικανικής ομοσπονδίας, όρισε ως τυπική απόκλιση του συστήματος τους 200 βαθμούς και ως σημείο αναφοράς το 2000. Το σημαντικό σύμφωνα με το σύστημά του δεν είναι ο απόλυτος βαθμός αλλά οι διαφορές. Έτσι, παρουσιάζει στο βιβλίο του The Rating of Chessplayers Past and Present τη γενική κατάταξη των σκακιστών στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ως εξής (ο πίνακας προσαρμόστηκε ελαφρά —κείμενο με την πλάγια γραμματοσειρά— στα σημερινά δεδομένα, ο πρωτότυπος πίνακας τελείωνε στην κατηγορία >2600):

Αξιολόγηση	Σκακιστικό επίπεδο
>2800	Σημερινοί (2009) διεκδικητές του παγκόσμιου τίτλου
>2600-2800	Διεκδικητές του παγκόσμιου τίτλου
>2400-2600	Οι περισσότεροι γκρανμέτρ και διεθνείς μετρ
>2200-2400	Οι περισσότεροι εθνικοί μετρ (ομοσπονδιών)
>2000-2200	Υποψήφιοι μετρ, έμπειροι σκακιστές
>1800-2000	Ερασιτεχνική 1η κατηγορία
>1600-1800	Ερασιτεχνική 2η κατηγορία
>1400-1600	Ερασιτεχνική 3η κατηγορία
>1200-1400	Ερασιτεχνική 4η κατηγορία
	Αρχάριοι

Είναι αναμφισβήτητο ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει πολύ από τα τέλης της δεκαετίας του 1960. O πληθυσμός της Γης  ήταν τότε στα 3,5 δισεκατομμύρια —σήμερα πλησιάζει τα επτά. Συστηματικό σκάκι παιζόταν τότε κυρίως στην Ευρώπη, την Αμερική, και την Αυστραλία —σήμερα παίζεται συστηματικά σε όλο σχεδόν τον κόσμο, και ιδιαίτερα στην Κίνα, την Ινδία, και άλλες πολυάνθρωπες απωανατολικές νέες σκακιστικές κοιτίδες: τις Φιλιππίνες, την Ινδονησία, το Βιετνάμ, πέντε χώρες που έχουν σήμερα συνολικό πληθυσμό κοντά αν όχι ήδη λίγο πάνω από τα 3 δισεκατομμύρια ψυχές. Ανάλογα έχουν αυξηθεί και οι σκακιστές σε όλον τον κόσμο, με αποτέλεσμα το σύστημα αξιολόγησης να τεντώνεται καθημερινά.

Εδώ δεν θέλω όμως να ασχοληθώ με την ακρίβεια του συστήματος και άλλα σχετικά προβλήματα. Είναι γεγονός ότι το σύστημα έχει αδυναμίες —από την άλλη, είναι και το καλύτερο που έχουμε στη διάθεσή μας για να μελετούμε αγωνιστικά και οργανωτικά φαινόμενα, αρκεί να θυμόμαστε πάντα ότι είναι ένα στατιστικό, συγκριτικό σύστημα και ότι οι βαθμοί που δίνει δεν βγαίνουν από μια μεζούρα αλλά από αστάθμητες πιθανότητες και προσεγγιστικές συγκρίσεις.

Η διαφορά κλάσης

Πατήστε εδώ για τη συνέχεια

Σελίδες: 1 2

Σκέψεις για τον πίνακα των Έλο της FIDE

GM Στράτος Γρίβας

Με αφορμή τη δημοσίευση των νέων διεθνών βαθμών αξιολόγησης από τη FIDE, δημοσιεύω σήμερα το παρόν άρθρο που είχε την καλοσύνη να ετοιμάσει ειδικά για τα ε, σ, π ο GM Στράτος Γρίβας, μέλος της επιτροπής προπονητών της FIDE. Όπως γνωρίζουν οι τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου, δεν συμμερίζομαι αναγκαστικά όλες τις απόψεις του, ιδιαίτερα στα περί αναγκαιότητας  ή όχι των ελληνικών έλο, αλλά θεωρώ παρόλα αυτά σημαντική και ενδιαφέρουσα την παρούσα συνεισφορά του στο δημόσιο διάλογο για τα σκακιστικά πράγματα —και όπως είχα δεσμευτεί ξεκινώντας αυτό το ιστολόγιο πριν από τρεις μήνες (και πιστεύω ότι τήρησα μέχρι σήμερα), αυτό που με ενδιαφέρει είναι η συζήτηση για την ουσία των πραγμάτων.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ELO ΤΗΣ FIDE

Η μονάδα μέτρησης δυναμικότητας που χρησιμοποιείται στο σκάκι εδώ και 40 περίπου χρόνια από την FIDE, έχει δημιουργήσει θετικές και αρνητικές καταστάσεις και απόψεις. Κατά τη γνώμη μου, το σύστημα ELO μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση της δυναμικότητας ενός σκακιστή όταν βασίζεται σε μεγάλο αριθμό «καταμετρημένων» παρτίδων (60-70 τουλάχιστον) και σε ένα βάθος 2-3 χρόνων. Αλλά και πάλι τα συγκεκριμένα δεδομένα είναι πολύ γενικά.

Ένα ερώτημα που πλανάται στο μυαλό πολλών σκακιστών, είναι ο λεγόμενος πληθωρισμός του ELO, καθώς όλο και περισσότεροι σκακιστές παγκοσμίως επιτυγχάνουν την είσοδό τους σε αυτή την περιβόητη λίστα. Σίγουρα ο πληθωρισμός αυτός υπάρχει και είναι λογικός (και μαθηματικός), αφού παρατηρούμε ότι η κορυφή συνεχώς μεγαλώνει. Σε διάφορες συζητήσεις που είχα με τους υπεύθυνους της FIDE, αλλά και στην Επιτροπή Προπονητών της FIDE (FIDE Trainers’ Committee), τα συμπεράσματα είναι τα εξής:

1. Ο πληθωρισμός του ELO είναι σχετικά μικρός και αναμενόμενος.
2. Η αύξηση της κορυφής αλλά και γενικά η παρουσία πολλών σκακιστών με ΕΛΟ 2700+ οφείλεται περισσότερο στην άνοδο και στην καλύτερη εκπαίδευση και επιστημονική κατανόηση του σκακιού.

Για να καταλάβουμε περισσότερο τη συγκεκριμένη άποψη, θα πρέπει να έχουμε κάποια παραδείγματα (θα χρησιμοποιήσω τον εαυτό μου, ώστε να αποφύγω να «θίξω» άλλους σκακιστές).

ΕΣΣΝΑ: Το αγωνιστικό πρόγραμμα 2009 (ενημέρωση 29/12)

Σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνει το αγωνιστικό πρόγραμμα της ΕΣΣΝΑ για το 2009, που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της (πατήστε εδώ). Τα διασυλλογικά πρωταθλήματα (προκηρύξεις εδώ) αρχίζουν από τα μέσα Γενάρη, ακολουθεί το μικτό νεανικό (ταυτόχρονα με το Κύπελλο), στο κύπελλο Αττικής φιλίας υπάρχουν νέες, περιοριστικές προδιαγραφές για τις συμμετοχές των ομάδων Α’ Εθνικής, τα σχολικά πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Μαρτίου, και το διάστημα από το Σεπτέμβριο και μετά είναι αφιερωμένες σε διοργανώσεις αποκλειστικά και μόνο της ΕΣΣΝΑ.

Ενημέρωση 29/12: Και τα τρία πρώτα σχόλια (διαβάστε τα οπωσδήποτε!) στο αρχικό δημοσίευμα έθεσαν μια σειρά νέων θεμάτων.

Η παρατήρηση του Θωμά Μίχου για τη χρήση των διεθνών έλο για τα πρωταθλήματα της Αττικής δείχνει ότι προχωράει η υποκατάσταση των ελληνικών βαθμών αξιολόγησης από τους διεθνείς. Εξακολουθώ να μη γνωρίζω αν πρόκειται για σιωπηρή απόφαση της ΕΣΟ, αλλά  θεωρώ το αποτέλεσμα τουλάχιστον τεράστιο σφάλμα, αφού αφοπλίζει το ελληνικό σκάκι από το σημαντικότερο εργαλείο για τη συστηματική μελέτη όλων των οργανωτικών φαινομένων του (δείτε π.χ. τα σχετικά άρθρα Επέκταση και αξιοπιστία των εθνικών έλο και Γιατί δεν πρέπει να υπάρχει σταθερό «αρχικό» έλο). Περιμένω πάντως με κάποια ομολογημένη «μοχθηρία» τις διασκεδαστικές περιγραφές από τις διαμάχες που θα εξελίσσονται στα σωματεία καθώς άλλος δεν θα έχει τα έλο της FIDE, άλλος θα έχει μαζί του την πιο πρόσφατη διόρθωση, τρίτος θα επιμένει ότι ο Τάδε Παπαδόπουλος με το χαμηλό έλο (και αγνώστων λοιπών στοιχείων για τη FIDE) είναι ο δικός του, ο τέταρτος θα επιμένει ότι έχει κάνει ένσταση χωρίς να πάρει απάντηση και πάει λέγοντας. Όσο για τα στοιχεία δραστηριότητας των σωματείων για τις επόμενες αρχαιρεσίες, καλά…

Η ανακοίνωση της ΝΣΚ θέτει μια σειρά από θεσμικά και κατά την έννοια αυτή, πολιτικά θέματα. Το ζήτημα της διάσπασης του ευρύτατα νικηφόρου ψηφοδελτίου στην ΕΣΣΝΑ σε δύο αντιμαχόμενες πλευρές (από τη μία ο πρόεδρος και από την άλλη τουλάχιστον τέσσερις βασικοί συνεργάτες του) μέσα σε λίγες εβδομάδες στις αρχαιρεσίες της ΕΣΟ προκάλεσε την παραίτηση του Γιάννη Γαλάνη, η οποία αποσύρθηκε στο επόμενο ΔΣ της ΕΣΣΝΑ. Εφόσον οι πρωταγωνιστές και από τις δύο πλευρές δεν θεωρούν υποχρεωμένοι να ενημερώσουν το σκακιστικό κόσμο για το τι συνέβη, για τα πώς και τα γιατί, είναι δικαιολογημένα ευάλωτοι σε κάθε κριτική.

Επέκταση και αξιοπιστία των εθνικών ‘Ελο

Το άρθρο αυτό αποτελεί μέρος μιας σειράς για τα συστήματα αξιολόγησης.

Ο Κώστας Ωραιόπουλος στην παρέμβασή του σε άλλο άρθρο της σειράς περιγράφει μια καλή και μαθηματικά στιβαρή μέθοδο για την παρακολούθηση και έλεγχο της αξιοπιστίας των εθνικών βαθμών Έλο. Δυστυχώς, όπως γράφει και ο ίδιος, η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

(Υποθέτω πως εννοεί ότι) ο λόγος είναι πως απαιτείται ένα σύστημα που ήδη λειτουργεί ικανοποιητικά και ελέγχεται από μια επιτροπή ειδικών, των οποίων η εργασία είναι να παρακολουθεί διάφορες παραμέτρους (π.χ. την ηλικιακή διαστρωμάτωση, την αντιστοιχία εθνικών βαθμών με διεθνείς και άλλα στοιχεία). Επομένως είναι χρήσιμη (ίσως και απαραίτητη) αφού προηγηθεί ένα βήμα σταθεροποίησης του συστήματος.

Προς το παρόν όμως, το εθνικό σύστημά μας φαίνεται να βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλης αστάθειας. Ενώ στην κορυφή (στα ψηλά έλο) φαίνεται να υπάρχει ικανοποιητικά στατιστική συμβατότητα με το διεθνές σύστημα (που είναι το ντε φάκτο στάνταρ), στη χαμηλή άκρη του φάσματος η κατάσταση μοιάζει χαοτική.

Έχω αναπτύξει αλλού (π.χ. στο σκακιστικό φόρουμ του greekchess.com, εδώ) γιατί το ελληνικό σκάκι δεν επιτρέπεται να εξαρτήσει την αξιολόγησή του από το αντίστοιχο σύστημα της FIDE. Προς το παρόν, οι προκλήσεις για το εθνικό μας σύστημα αξιολόγησης είναι (κατά τη γνώμη μου) τρεις:

Γιατί δεν πρέπει να υπάρχει σταθερό «αρχικό» έλο

Το άρθρο αυτό αποτελεί μέρος μιας σειράς για τα συστήματα αξιολόγησης.

Πολλές φορές διαβάζω ή ακούω σε συζητήσεις για τα θέματα εθνικής αξιολόγησης την παρότρυνση: «Ας δώσουμε σε όλους έναν αρχικό βαθμό αξιολόγησης!» Μια τέτοια κίνηση, που ξεκινάει συνήθως από πρακτικούς λόγους (να αξιολογήσουμε όσο γίνεται πιο πολλούς), οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στον αποπληθωρισμό (deflation), δηλαδή τη συστηματική υποβάθμιση του συστήματος.

Αυτό σημαίνει ότι ο βαθμός αξιολόγησης των σκακιστών παρουσιάζεται χαμηλότερος από τον πραγματικό σε σύγκριση με αντίστοιχες αποδόσεις πριν από κάποια χρόνια ή με τις αντίστοιχες αποδόσεις ξένων σκακιστών. Για παράδειγμα, οι πρωταθλητές έφηβοι εμφανίζονται αξιολογημένοι 100 ή 200 μονάδες χαμηλότερα από τους πρωταθλητές προ δεκαετίας ή εικασαετίας χωρίς να υπάρχει μείωση των απασχολούμενων σκακιστών ή αισθητή υποβάθμιση όλου του σκακιστικού χώρου.

Το φαινόμενο αυτό είναι άμεση συνέπεια της αξιολόγησης με σταθερό αρχικό βαθμό. Η επιλογή αυτή είχε γίνει δύο φορές στο παρελθόν στην Ελλάδα κατά τη μηχανογράφηση των εθνικών βαθμών αξιολόγησης (μια φορά με αρχικό σταθερό έλο 1600 και μια με 1300) και η σαφής υποβάθμιση που βλέπουμε τώρα είναι το μαθηματικό επακόλουθο. Ένα απλό παράδειγμα εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό (το παράδειγμα παρουσιάζεται αναλυτικά στην αγγλική Wikipedia):

Ας δεχτούμε μια παρέα τεσσάρων φίλων που ξεκινούν να παίζουν σκάκι την ίδια εποχή. Σύμφωνα με το παράδειγμα, στην περιοχή τους όλοι οι σκακιστές ξεκινάνε με σταθερό εθνικό έλο 1500 και συντελεστή k=32. (Ο συντελεστής k είναι ο αριθμός που μετατρέπει τη διαφορά σκακιστικής απόδοσης σε διαφορά βαθμών αξιολόγησης).

Στην πραγματικότητα, μόνο οι τρεις φίλοι είναι ισοδύναμοι, δηλαδή τα αποτελέσματα μεταξύ τους είναι μοιρασμένα. Ο άλλος είναι αρκετά πιο ισχυρός, αφού τους κερδίζει τρεις στις τέσσερις φορές (κάτι που αναλογεί σύμφωνα με το σύστημα έλο σε διαφορά 200 πόντων). Με άλλα λόγια, οι τρεις είναι 1500άρηδες αλλά ό τέταρτος είναι στην πραγματικότητα 1700άρης.

Αμέσως ο σύλλογος των τεσσάρων προκηρύσσει το εσωτερικό πρωτάθλημα νέων σκακιστών και, επειδή υπάρχουν μόνο τέσσερις συμμετοχές και άφθονος χρόνος, αποφασίζουν να παίξουν ένα τουρνουά πουλ δεκαπλών συναντήσεων μεταξύ τους για να προκύψουν αντικειμενικά δίκαια αποτελέσματα.