Να μπει το σκάκι στο σχολικό αθλητισμό

Το πρώτο-πρώτο άρθρο σε αυτό το ιστολόγιο ήταν το «Ο νόμος που θα αλλάξει το ελληνικό σκάκι» με αφορμή την αυξημένη επιδότηση των πρωταθλητών από τα σχολικά σκακιστικά πρωταθλήματα.

Μία από τις προβλέψεις που έκανα σε εκείνο το άρθρο ήταν ότι αργά ή γρήγορα, ο νόμος αυτός θα μετασχηματίσει το σκακιστικό περιβάλλον και θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην αρτιότερη διοργάνωση των σχολικών πρωταθλημάτων.

Ήδη, τα φετινά πρωταθλήματα που έζησα απο κοντά στην Αττική (συνεχίζοντας μια θετική τάση των τελευταίων χρόνων) είχαν σαφώς αρτιότερη οργανωτική δομή. Ανάλογα θετικά μηνύματα έρχονται και από τα σχολικά πρωταθλήματα σε άλλες περιοχές (π.χ. τη Χαλκίδα, τη Λαμία, ακόμη και την «άνευ σκακιστικού συλλόγου» Λευκάδα).

Φυσικά, σχολικά πρωταθλήματα χωρίς την επίσημη ένταξη του σκακιού στα σχολικά αθλήματα ακούγεται κάπως «οξύμωρο» —και εδώ έρχεται μια θετική πρωτοβουλία της ΕΣΣΝΘΧ (Ένωσης Σκακιστικών Σωματείων Νομών Θεσσαλονίκης-Χαλκιδικής) να προσφέρει ακόμη ένα λιθαράκι.

Με ψήφισμά του, το ΔΣ της Ένωσης (στην εικόνα δίπλα), ζητάει από την Πολιτεία να «προχωρήσει και να ολοκληρώσει την ψήφιση Νόμου με τον οποίο το σκάκι θα ενταχθεί στο Σχολικό Αθλητισμό με όλα τα συνεπακόλουθα ευεργετήματα» για τους μαθητές.

Επίσης, το ΔΣ της Ένωσης αποφάσισε την «παρουσίαση του αιτήματος σε όλα τα πανελλήνια και διεθνή σχολικά πρωταθλήματα» και τη «συλλογή και κοινοποίηση υπογραφών» μέχρι την πλήρη ικανοποίηση του αιτήματος. Επιπρόσθετα, ζητάει την υποστήριξη όλων των φορέων τοπικής Αυτοδοίκησης, των συλλόγων γονέων, και των σκακιστικών σωματείων στο αίτημα αυτό.

Θέλουμε πραγματικά την αποκέντρωση;

Παρά τη διάχυτη εντύπωση στο σκακιστικό χώρο ότι η ελληνική σκακιστική ομοσπονδία και οι ενώσεις είναι αντιδημοκρατικοί φορείς συνάθροισης καρεκλοκένταυρων και λοιπών παραγόντων (άποψη που ίσως δικαιολογείται καμιά φορά από δυσνόητες αποφάσεις ή δυσεξήγητες πρακτικές), το θεσμικό πλαίσιό τους είναι, σε γενικές γραμμές, από τα πιο προοδευτικά στον αθλητικό χώρο.

Η ίδια η ΕΣΟ ήταν και παραμένει (από όσο γνωρίζω, τουλάχιστον) η μοναδική αθλητική ομοσπονδία που υιοθέτησε εξαρχής το έστω ισχυρά ενισχυμένο σύστημα αναλογικής που προβλέπεται από τον αθλητικό νόμο 2725/1999. Χάρη στο σύστημα αυτό, υπήρξε εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης και στις δύο αρχαιρεσίες που έγιναν από την καθιέρωσή του. Άλλες ομοσπονδίες ακολουθούν τη σταυροδοσία σε ενιαία λίστα υποψηφίων που λειτουργεί ουσιαστικά σαν ισχυρότατα πλειοψηφικό και σπάνια εκλέγονται με αυτό εκπρόσωποι των αντιπολιτευόμενων απόψεων.

Κεντρικά, από την ΕΣΟ, ξεκίνησαν επίσης οι προσπάθειες περιφερειακής αποκέντρωσης με την ΕΣΣΒΕ της Βόρειας Ελλάδας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, για να ακολουθήσει η ΕΣΣΝΑ στην Αττική μερικά χρόνια αργότερα. Η ΕΣΣΝΑ μάλιστα είναι (πάλι από όσο γνωρίζω) το μοναδικό αθλητικό συλλογικό όργανο του μεγέθους αυτού στην Ελλάδα που υιοθέτησε εξαρχής την απλή αναλογική (σχεδόν απόλυτα απλή –απλώς δεν ακολουθεί το «μεγαλύτερο υπόλοιπο»).  Σήμερα λειτουργούν, με μεγαλυτερη ή μικρότερη αποδοτικότητα, με μεγαλύτερα ή μικρότερα προβλήματα, τοπικές ενώσεις σκακιστικών σωματείων σε σχεδόν όλες τις ευρύτερες περιφέρειες της χώρας.

Στο παρελθόν είχαν γίνει συζητήσεις και για τη θεσμική αποκέντρωση με μετατροπή της ΕΣΟ σε ομοσπονδία Ενώσεων από ομοσπονδία συλλόγων. Έμπρακτα άλλωστε η ΕΣΟ μοιάζει τα τελευταία χρόνια να μην μπορεί να λειτουργήσει παρά σε αυτό το κεντρικό επίπεδο και να έχει αναθέσει (για άλλους, «εγκαταλείψει») όλες τις περιφερειακές δραστηριότητες στις αρμοδιότητες των ενώσεων. Η ελλιπής θεσμική κατοχύρωση αυτής της έμπρακτης αποκέντρωσης όμως δημιουργεί διάφορα προβλήματα στην πράξη: Από τον τομέα της χρηματοδότησης των περιφερειακών διοργανώσεων, τη σύγχυση αρμοδιοτήτων, τη διαφοροποιημένη νομιμοποίηση, τα τις διαφοροποιήσεις στα εκλογικά συστήματα, το εκλογικό σώμα,  τις θητείες των ενώσεων και διάφορα άλλα.

Το κυριότερο πρόβλημα όμως για τη θεσμική μετατροπή της ΕΣΟ σε ομοσπονδία ενώσεων ήταν πως σύμφωνα με τον Ν.2725/99, κάθε Ένωση θα έπρεπε να έχει μία ψήφο. Αυτό δημιουργούσε, τουλάχιστον στο σκάκι, θέματα εκπροσώπησης και πραγματικής νομιμοποίησης.

Ο νόμος 3262/2004 όμως, στο άρθρο 30 παρ 2, ορίζει πλέον ότι η εκπροσώπηση των ενώσεων στις αρχαιρεσίες των ομοσπονδιών είναι ανάλογη με τον αριθμό των σωματείων της ένωσης, και έτσι έχει αρθεί ένα σημαντικό εμπόδιο για τη θεσμική ολοκλήρωση της αποκέντρωσης.

Ο νόμος που θα αλλάξει το ελληνικό σκάκι;

Με την πρόσφατη νομοθετική τροποποίηση του Ν2725/1999 σε διάφορα σημεία, άλλαξαν και τα λεγόμενα πριμ εισαγωγής σε ΑΕΙ για τους κορυφαίους σκακιστές και σκακίστριες. Πολύ καλή συζήτηση για το θέμα αυτό διεξάγεται στο ιστολόγιο του Γάτου του Σρέντινγκερ (παρακολουθήστε την εδώ).

Μια νέα ρύθμιση στα πλαίσια αυτών των τροποποιήσεων θα μπορούσε να έχει συνέπειες που θα αλλάξουν ριζικά την εικόνα ολόκληρου του ελληνικού σκακιού τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για τη μοριοδότηση των πρωταθλητών των πανελλήνιων σχολικών αγώνων, και μάλιστα με το ίδιο 10% που παίρνουν και οι πρωταθλητές νέων.

Μέχρι σήμερα οι πανελλήνιοι σχολικοί αγώνες δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια καλή μαζική εκδήλωση με μειωμένο χρόνο σκέψης, τα αγωνιστικά αποτελέσματα της οποίας δεν υπολογίζονται καν για το εθνικό σύστημα αξιολόγησης και δεν ισχύουν για απονομή κατηγοριών, τίτλων κ.λπ.