ΕΣΣΝΑ: Το αγωνιστικό πρόγραμμα 2009 (ενημέρωση 29/12)

Σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνει το αγωνιστικό πρόγραμμα της ΕΣΣΝΑ για το 2009, που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της (πατήστε εδώ). Τα διασυλλογικά πρωταθλήματα (προκηρύξεις εδώ) αρχίζουν από τα μέσα Γενάρη, ακολουθεί το μικτό νεανικό (ταυτόχρονα με το Κύπελλο), στο κύπελλο Αττικής φιλίας υπάρχουν νέες, περιοριστικές προδιαγραφές για τις συμμετοχές των ομάδων Α’ Εθνικής, τα σχολικά πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Μαρτίου, και το διάστημα από το Σεπτέμβριο και μετά είναι αφιερωμένες σε διοργανώσεις αποκλειστικά και μόνο της ΕΣΣΝΑ.

Ενημέρωση 29/12: Και τα τρία πρώτα σχόλια (διαβάστε τα οπωσδήποτε!) στο αρχικό δημοσίευμα έθεσαν μια σειρά νέων θεμάτων.

Η παρατήρηση του Θωμά Μίχου για τη χρήση των διεθνών έλο για τα πρωταθλήματα της Αττικής δείχνει ότι προχωράει η υποκατάσταση των ελληνικών βαθμών αξιολόγησης από τους διεθνείς. Εξακολουθώ να μη γνωρίζω αν πρόκειται για σιωπηρή απόφαση της ΕΣΟ, αλλά  θεωρώ το αποτέλεσμα τουλάχιστον τεράστιο σφάλμα, αφού αφοπλίζει το ελληνικό σκάκι από το σημαντικότερο εργαλείο για τη συστηματική μελέτη όλων των οργανωτικών φαινομένων του (δείτε π.χ. τα σχετικά άρθρα Επέκταση και αξιοπιστία των εθνικών έλο και Γιατί δεν πρέπει να υπάρχει σταθερό «αρχικό» έλο). Περιμένω πάντως με κάποια ομολογημένη «μοχθηρία» τις διασκεδαστικές περιγραφές από τις διαμάχες που θα εξελίσσονται στα σωματεία καθώς άλλος δεν θα έχει τα έλο της FIDE, άλλος θα έχει μαζί του την πιο πρόσφατη διόρθωση, τρίτος θα επιμένει ότι ο Τάδε Παπαδόπουλος με το χαμηλό έλο (και αγνώστων λοιπών στοιχείων για τη FIDE) είναι ο δικός του, ο τέταρτος θα επιμένει ότι έχει κάνει ένσταση χωρίς να πάρει απάντηση και πάει λέγοντας. Όσο για τα στοιχεία δραστηριότητας των σωματείων για τις επόμενες αρχαιρεσίες, καλά…

Η ανακοίνωση της ΝΣΚ θέτει μια σειρά από θεσμικά και κατά την έννοια αυτή, πολιτικά θέματα. Το ζήτημα της διάσπασης του ευρύτατα νικηφόρου ψηφοδελτίου στην ΕΣΣΝΑ σε δύο αντιμαχόμενες πλευρές (από τη μία ο πρόεδρος και από την άλλη τουλάχιστον τέσσερις βασικοί συνεργάτες του) μέσα σε λίγες εβδομάδες στις αρχαιρεσίες της ΕΣΟ προκάλεσε την παραίτηση του Γιάννη Γαλάνη, η οποία αποσύρθηκε στο επόμενο ΔΣ της ΕΣΣΝΑ. Εφόσον οι πρωταγωνιστές και από τις δύο πλευρές δεν θεωρούν υποχρεωμένοι να ενημερώσουν το σκακιστικό κόσμο για το τι συνέβη, για τα πώς και τα γιατί, είναι δικαιολογημένα ευάλωτοι σε κάθε κριτική.

Επέκταση και αξιοπιστία των εθνικών ‘Ελο

Το άρθρο αυτό αποτελεί μέρος μιας σειράς για τα συστήματα αξιολόγησης.

Ο Κώστας Ωραιόπουλος στην παρέμβασή του σε άλλο άρθρο της σειράς περιγράφει μια καλή και μαθηματικά στιβαρή μέθοδο για την παρακολούθηση και έλεγχο της αξιοπιστίας των εθνικών βαθμών Έλο. Δυστυχώς, όπως γράφει και ο ίδιος, η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

(Υποθέτω πως εννοεί ότι) ο λόγος είναι πως απαιτείται ένα σύστημα που ήδη λειτουργεί ικανοποιητικά και ελέγχεται από μια επιτροπή ειδικών, των οποίων η εργασία είναι να παρακολουθεί διάφορες παραμέτρους (π.χ. την ηλικιακή διαστρωμάτωση, την αντιστοιχία εθνικών βαθμών με διεθνείς και άλλα στοιχεία). Επομένως είναι χρήσιμη (ίσως και απαραίτητη) αφού προηγηθεί ένα βήμα σταθεροποίησης του συστήματος.

Προς το παρόν όμως, το εθνικό σύστημά μας φαίνεται να βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλης αστάθειας. Ενώ στην κορυφή (στα ψηλά έλο) φαίνεται να υπάρχει ικανοποιητικά στατιστική συμβατότητα με το διεθνές σύστημα (που είναι το ντε φάκτο στάνταρ), στη χαμηλή άκρη του φάσματος η κατάσταση μοιάζει χαοτική.

Έχω αναπτύξει αλλού (π.χ. στο σκακιστικό φόρουμ του greekchess.com, εδώ) γιατί το ελληνικό σκάκι δεν επιτρέπεται να εξαρτήσει την αξιολόγησή του από το αντίστοιχο σύστημα της FIDE. Προς το παρόν, οι προκλήσεις για το εθνικό μας σύστημα αξιολόγησης είναι (κατά τη γνώμη μου) τρεις:

Γιατί δεν πρέπει να υπάρχει σταθερό «αρχικό» έλο

Το άρθρο αυτό αποτελεί μέρος μιας σειράς για τα συστήματα αξιολόγησης.

Πολλές φορές διαβάζω ή ακούω σε συζητήσεις για τα θέματα εθνικής αξιολόγησης την παρότρυνση: «Ας δώσουμε σε όλους έναν αρχικό βαθμό αξιολόγησης!» Μια τέτοια κίνηση, που ξεκινάει συνήθως από πρακτικούς λόγους (να αξιολογήσουμε όσο γίνεται πιο πολλούς), οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στον αποπληθωρισμό (deflation), δηλαδή τη συστηματική υποβάθμιση του συστήματος.

Αυτό σημαίνει ότι ο βαθμός αξιολόγησης των σκακιστών παρουσιάζεται χαμηλότερος από τον πραγματικό σε σύγκριση με αντίστοιχες αποδόσεις πριν από κάποια χρόνια ή με τις αντίστοιχες αποδόσεις ξένων σκακιστών. Για παράδειγμα, οι πρωταθλητές έφηβοι εμφανίζονται αξιολογημένοι 100 ή 200 μονάδες χαμηλότερα από τους πρωταθλητές προ δεκαετίας ή εικασαετίας χωρίς να υπάρχει μείωση των απασχολούμενων σκακιστών ή αισθητή υποβάθμιση όλου του σκακιστικού χώρου.

Το φαινόμενο αυτό είναι άμεση συνέπεια της αξιολόγησης με σταθερό αρχικό βαθμό. Η επιλογή αυτή είχε γίνει δύο φορές στο παρελθόν στην Ελλάδα κατά τη μηχανογράφηση των εθνικών βαθμών αξιολόγησης (μια φορά με αρχικό σταθερό έλο 1600 και μια με 1300) και η σαφής υποβάθμιση που βλέπουμε τώρα είναι το μαθηματικό επακόλουθο. Ένα απλό παράδειγμα εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό (το παράδειγμα παρουσιάζεται αναλυτικά στην αγγλική Wikipedia):

Ας δεχτούμε μια παρέα τεσσάρων φίλων που ξεκινούν να παίζουν σκάκι την ίδια εποχή. Σύμφωνα με το παράδειγμα, στην περιοχή τους όλοι οι σκακιστές ξεκινάνε με σταθερό εθνικό έλο 1500 και συντελεστή k=32. (Ο συντελεστής k είναι ο αριθμός που μετατρέπει τη διαφορά σκακιστικής απόδοσης σε διαφορά βαθμών αξιολόγησης).

Στην πραγματικότητα, μόνο οι τρεις φίλοι είναι ισοδύναμοι, δηλαδή τα αποτελέσματα μεταξύ τους είναι μοιρασμένα. Ο άλλος είναι αρκετά πιο ισχυρός, αφού τους κερδίζει τρεις στις τέσσερις φορές (κάτι που αναλογεί σύμφωνα με το σύστημα έλο σε διαφορά 200 πόντων). Με άλλα λόγια, οι τρεις είναι 1500άρηδες αλλά ό τέταρτος είναι στην πραγματικότητα 1700άρης.

Αμέσως ο σύλλογος των τεσσάρων προκηρύσσει το εσωτερικό πρωτάθλημα νέων σκακιστών και, επειδή υπάρχουν μόνο τέσσερις συμμετοχές και άφθονος χρόνος, αποφασίζουν να παίξουν ένα τουρνουά πουλ δεκαπλών συναντήσεων μεταξύ τους για να προκύψουν αντικειμενικά δίκαια αποτελέσματα.