Σκάκι για Όλους: 5 χρόνια, 40 τεύχη

Το επετειακό 40ο τεύχος

Το περιοδικό Σκάκι για Όλους συμπλήρωσε 5 χρόνια και 40 τεύχη (8 τεύχη το χρόνο, ένα τεύχος κάθε 1,5 μήνα) στο χώρο των περιοδικών εκδόσεων και με αυτή την αφορμή, ζητήσαμε από τον οιονεί αρχισυντάκτη του, το Δημήτρη Σκυριανόγλου, μια ανασκόπηση αυτής της τόσο γόνιμης περιόδου. Πριν του αφήσω το βήμα, ως ενός από τους πρωταγωνιστές αυτής της σημαντικής επιτυχίας, να προσθέσω και τα πιο θερμά δικά μου συγχαρητήρια και τις καλύτερες ευχές για όλους.

Οι πρωτεργάτες

Το Σκάκι για Όλους είναι αποτέλεσμα της δουλειάς μιας συντακτικής ομάδας, την οποία αποτελούν οι Δημήτρης Σκυριανόγλου, Νίκος Μενδρινός, Κοσμάς Κέφαλος, Μαριέττα Μουρούτη, και Άγγελος Βουλδής. Αρχικά στην ομάδα ήταν (ως αρχισυντάκτης) και ο Σπύρος Ιλαντζής, που όμως αποχώρησε λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Με την αποχώρηση του Σπύρου, το «βάρος» της αρχισυνταξίας έπεσε σε εμένα καθώς ήμουν αυτός που είχε το πιο ελαστικό ωράριο εργασίας (ως επιστημονικός συνεργάτης/ερευνητής στο πανεπιστήμιο Αθηνών μπορούσα να ρυθμίσω μόνος μου την κατανομή του χρόνου μου). Στη διαδρομή αποδείχτηκε σημαντική και η συνεργασία των Χρήστου Κεφαλή, Σωτήρη Λογοθέτη και Μιχάλη Καλούμενου, που αποτελούν στην ουσία μέλη της συντακτικής ομάδας με πολύ ουσιαστική συνδρομή.

Η προϊστορία

Η ομάδα που ξεκίνησε το περιοδικό ήταν στην ουσία η συντακτική ομάδα του περιοδικού ΣΑΧ της Β’ περιόδου (τεύχη 37-42). Το ΣΑΧ το χρηματοδοτούσαμε μόνοι μας –έτσι, μετά από 42 τεύχη και αφού κάθε τεύχος μας έβαζε και λίγο μέσα αποφασίσαμε να το σταματήσουμε. Λίγο καιρό αργότερα, και ενώ εμείς αναζητούσαμε κάποιο τρόπο να συνεχίσουμε το ΣΑΧ, δεχτήκαμε την πρόσκληση του κ. Ευάγγελου Παπαθανασόπουλου, εκδότη και ιδιοκτήτη των εκδόσεων Κέδρος να εκδώσουμε ένα σκακιστικό περιοδικό για τον Κέδρο. Ο Κέδρος είχε τότε ήδη μπει στη σκακιστική βιβλιογραφία με κάποια βιβλία (π.χ. Μοντέρνες Ιδέες στο Σκάκι του Ρέτι, κ.α.) και ο κ. Παπαθανασόπουλος, ο οποίος είναι ένθερμος φίλος του σκακιού, ενδιαφερόταν για μια πιο μόνιμη έκδοση για το σκάκι. Έτσι, αφού προσέγγισε κάποιους από το σκακιστικό χώρο, ήρθε σε επαφή και μαζί μας. Εμείς είχαμε διάθεση να συνεχίσουμε με το περιοδικό και καθώς αισθανόμασταν και υποχρέωση απέναντι στους συνδρομητές του ΣΑΧ που τους είχαμε αφήσει «στα κρύα του λουτρού» δεχτήκαμε την πρόταση και ξεκινήσαμε. (Τα πρώτα τεύχη του «Σκάκι για Όλους» στάλθηκαν δωρεάν στους συνδρομητές του ΣΑΧ προκειμένου να εξισορροπηθεί η υποχρέωση που τους είχαμε αφήσει. Πρέπει να είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις που συνέβη κάτι τέτοιο!).

Τεχνικά προβλήματα και πρακτικά θέματα

Πραγματικά σαν χτες μου φαίνονται οι πρώτες συναντήσεις στο Κέδρο. Υπήρχαν αρκετές τεχνικές λεπτομέρειες που έπρεπε να διευθετηθούν κυρίως σε θέματα συμβατότητας, γραμματοσειρών κτλ. Εμείς δουλεύαμε σε PC, ο Κέδρος σε Macintosh. Έπρεπε να βρεθεί τρόπος να μετατρέπονται τα κείμενα (ειδικά οι σκακιστικές γραμματοσειρές, τα διαγράμματα κτλ) από το φορμά του PC στο φορμά του Macintosh. Η γραφίστριά μας, η Πόπη Αλεξίου, έδειξε –και δείχνει 🙂 –αρκετή υπομονή μαζί μας, μας βοήθησε πολύ στο στήσιμο του περιοδικού αλλά και εμείς της μεταφέραμε αρκετή τεχνογνωσία στα θέματα των σκακιστικών εκδόσεων :-). Τελικά, με λίγη προσπάθεια βρήκαμε μια διαδικασία μετατροπής η οποία, πλέον, έχει σχεδόν αυτοματοποιηθεί.

Από πολύ νωρίς προσπαθήσαμε να επιτύχουμε δύο πράγματα:

Πρωταθλητές Ελλάδας στο εξώφυλλο: Κοτρωνιάς, Μπανίκας, Παπαδόπουλος

α) Συνέπεια στην έκδοση. Στην αρχή δεν τα πήγαμε πολύ καλά σε αυτό τον τομέα, είχαμε συνηθίσει σε άλλους ρυθμούς με το ΣΑΧ. Με τον Κέδρο όμως τα πράγματα ήταν αλλιώς. Οι ημερομηνίες έπρεπε να τηρούνται. Έτσι πιέσαμε τους εαυτούς μας και κατορθώσαμε μετά τα πρώτα 6-7 τεύχη να τηρούμε ένα χρονοδιάγραμμα και να βγαίνει το περιοδικό κάθε 45-50 ημέρες. Ακόμη και σήμερα, μετά από 40 τεύχη, δεν έχουμε πετύχει την απόλυτη συνέπεια, όμως έχουμε κατορθώσει να είμαστε αρκετά συνεπείς. Οι μόνοι που δικαιολογημένα «γκρινιάζουν» είναι οι συνδρομητές, οι οποίοι λαμβάνουν το τεύχος με καθυστέρηση λόγω του ταχυδρομείου. Η λύση είναι να παραδίδουμε το τεύχος αρκετά νωρίτερα αλλά αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε εύκολα να το πετύχουμε.

β) Πρωτότυπο υλικό: Ο Βασίλης Κοτρωνιάς, στη συνέντευξή του στο 3ο τεύχος (ένα από τα διπλανά εξώφυλλα), μας συμβούλεψε να επιδιώξουμε οι αναλύσεις και τα άρθρα του περιοδικού να είναι πρωτότυπα, με την έννοια του να μην έχουν δημοσιευτεί αλλού. Θεωρήσαμε τη συμβουλή του σωστή και προσπαθήσαμε να πορευτούμε με αυτό τον τρόπο. Νομίζω ότι το έχουμε καταφέρει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Τόσο τα άρθρα όσο και οι αναλύσεις που δημοσιεύονται στο περιοδικό είναι ως επί το πλείστον πρωτότυπα. Τα άρθρα που έχουν αναδημοσιευτεί κατά καιρούς από άλλα έντυπα είναι επιλεγμένα (π.χ θυμάμαι ένα κείμενο του Ρούσσου Βρανά («Σκάκι το νέο Ροκ εν Ρολ») ή ένα άρθρο του Μιχάλη Χατζηδάκη) και το ίδιο ισχύει και για τις αναλυμένες παρτίδες.

Η αναλυτική ομάδα

Το βάρος των αναλύσεων για το περιοδικό όλα αυτά τα τέσσερα χρόνια σήκωσαν σε μεγάλο βαθμό ο Άγγελος Βουλδής και η Έλενα Ντέμπο με μεγάλη επιτυχία καθώς οι αναλύσεις τους είναι αρκετά «βαθιές» για τους πιο έμπειρους παίχτες αλλά και αρκετά «ελαφριές» ώστε να μπορούν να τις παρακολουθήσουν και οι πιο αρχάριοι σκακιστές. Εκτός όμως από την Έλενα και τον Άγγελο –και εσχάτως το Σπύρο Καπνίση, ο οποίος είναι η νέα προσθήκη στο «ρόστερ» της ομάδας 🙂 –ιδιαίτερη συμβολή στο θέμα των θεωρητικών άρθρων του περιοδικού έχει ο Ηλίας Κουρκουνάκης με την ιδιαίτερη και ευχάριστη πένα του ενώ, με ιδιαίτερη ικανοποίηση μπορούμε να «παινευτούμε» για τις συνεργασίες μας με τους Βασίλη Κοτρωνιά, Χρίστο Μπανίκα, Στέλιο Χαλκιά, Γιάννη Νικολαΐδη και Στράτο Γρίβα, οι οποίοι μας παραχώρησαν υψηλού επιπέδου συνεργασίες τους.

Εκτός, πάντως, από τους Έλληνες σκακιστές, είχαμε συνεργασίες και από μία πλειάδα ισχυρών ξένων σκακιστών (ας είναι καλά οι γνωριμίες του Σωτήρη του Λογοθέτη αλλά και κάποιες δικές μου από τα τουρνουά της Ικαρίας). Από αυτές τις συνεργασίες ξεχωρίζω ιδιαίτερα της νέας Παγκόσμιας Πρωταθλήτριας Αλεξάνδρας Κόστενιουκ (στο εξώφυλλο του 40ου τεύχους) η οποία πολλές φορές μας έχει παραχωρήσει κείμενα, φωτογραφίες και αναλύσεις ειδικά για το περιοδικό. Εδώ αξίζει να επισημάνω ότι με την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου η Κόστενιουκ απέδειξε ότι δεν είναι τυχαία σκακίστρια, συνεπώς η ιδιαίτερα γενναιόδωρη από μέρους της σκακιστική συνεργασία μας θα πρέπει να καταγραφεί στα ατού του περιοδικού.

Από άλλους ισχυρούς σκακιστές αναφέρω ενδεικτικά τις αναλύσεις των Σορτ, Ναβάρα, Βαν Βέλυ, Αβρούχ, Πόστνι, Ιναρκίεβ, Νταούτοβ, Κόλεβ, Μπαμπούριν, Παρλίγκρας, Σβετούσκιν, Γκέρσον, Χέλστεν, Πετζ, Μάριτς, Ρούντολφ, Κοξ κ.α. –όλοι τους με πρωτότυπο υλικό για το περιοδικό.

Η κατανομή της ύλης

Τέχνη και φύση στα εξώφυλλα...

Ένα ερώτημα που πάντα μας «βασανίζει» σε κάθε τεύχος είναι το πώς πρέπει να μοιραστεί η ύλη. Από τη μία έχουμε την επικαιρότητα, ελληνική και διεθνή, που τρέχει και από την άλλη έχουμε θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος. Προσπαθούμε να κόψουμε την πίττα στη μέση αν και, ορισμένες φορές, η επικαιρότητα είναι τόση πολύ και σημαντική που αναγκαστικά έχει τη μερίδα του λέοντος στο τεύχος.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρω ότι, σε συνδυασμό με τη συνέπεια έκδοσης, έχουμε καταφέρει να καλύπτουμε την επικαιρότητα σε εύλογο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που ολοκληρώνονται κάποιες διοργανώσεις. Σε αυτό το θέμα, όπως έχω τσεκάρει, μπορώ να πω ότι συμβαδίζουμε με το New In Chess (που εκδίδει επίσης 8 τεύχη το χρόνο). Η κάλυψη των μεγάλων τουρνουά γίνεται σχεδόν πάντα στο αντίστοιχο τεύχος μας με αυτό του περίφημου ξένου περιοδικού, γεγονός που δείχνει ότι μάλλον είμαστε σε σωστό δρόμο…

Εκτός, πάντως, από την επικαιρότητα, προσπαθούμε να έχουμε και θέματα ή άρθρα γενικότερου ενδιαφέροντος. Έτσι έχουμε καθιερώσει τα θεωρητικά άρθρα, με θέματα και από τα τρία μέρη της παρτίδας (άνοιγμα, μέσο, φινάλε) αλλά και στήλες με άλλα θέματα σχετικά με το σκάκι. Αναφέρω π.χ. τα άρθρα για τη σκακιστική ιστορία από τον Ηρακλή Γεωργίου, το σκακιστικό ευθυμογράφημα του Χρ. Κεφαλή «Πράκτωρ Μαζέτας» (που ολοκληρώνεται στο τεύχος Νο40), την εξαιρετική σειρά άρθρων του Μιχάλη Καλούμενου για τα σκακιστικά προγράμματα και τους υπολογιστές (με ιδιαίτερη έμφαση στην ChessBase), τα κείμενα του Παναγιώτη Κονιδάρη (aka BEL) στη στήλη «Σκάκι για Λίγους», τις βιβλιοπαρουσιάσεις, άρθρα για τη σχέση του σκακιού με την ποίηση, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική και γενικότερα την τέχνη, αφιερώματα (όπως το αφιέρωμα στον Μπόμπι Φίσερ από το Βαγγέλη Βιδάλη ή το αφιέρωμα στα ελληνικά σκακιστικά περιοδικά), ακόμη και άρθρα για παράξενα θέματα όπως το Chess Boxing.

Ειδική μνεία αξίζει το ένθετο για τους αρχάριους και νέους σκακιστές που επιμελείται ο Νίκος Μενδρινός. Ο Νίκος έχει κάνει επί 40 τεύχη μία εξαιρετική και το πρωτότυπη δουλειά με πολύ όρεξη και μεράκι. Θεωρώ ότι το ένθετο είναι από τα «δυνατά» σημεία του περιοδικού.

Παγκόσμιοι πρωταθλητές στα εξώφυλλα: Φίσερ γενειοφόρος, Κασπάροβ, Ανάντ

Οι συνεντεύξεις

Ειδικό κομμάτι του περιοδικού είναι οι συνεντεύξεις. Είχαμε την τύχη να φιλοξενήσουμε συνεντεύξεις από τρεις Παγκόσμιους Πρωταθλητές και Πρωταθλήτριες (Κασπάροβ, Στεφάνοβα, Κόστενιουκ –ειδικά η γνωριμία και συνέντευξη με τον Κασπάροβ ήταν από τις κορυφαίες στιγμές της σκακιστικής μου σταδιοδρομίας σε κάθε επίπεδο), από σημαντικούς σκακιστές όπως ο Νάιτζελ Σορτ και ο Πέτερ Χάινε Νίλσεν αλλά και από τους δικούς μας Βασίλη Κοτρωνιά, Στράτο Γρίβα, Άννα-Μαρία Μπότσαρη, Έλενα Ντέμπο, Βέρα Παπαδοπούλου, καθώς και συνεντεύξεις με σημαντικές προσωπικότητες όπως ο ζωγράφος Σάμουελ Μπακ και ο ηθοποιός Στέφανος Ληναίος. Ειδική θέση έχει η συνέντευξη με την Εθνική Ομάδα ανδρών (από τις ελάχιστες φορές που ακούστηκε η άποψη σχεδόν του συνόλου των μελών της) αλλά και οι συνεντεύξεις με τον Παύλο Μουτεσίδη (πραγματικός χείμαρρος), το Γιώργο Μακρόπουλο (τον άνθρωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ελληνικό και διεθνές σκάκι τα τελευταία 25 χρόνια) αλλά και τη συνέντευξη με τους Κόκκορη, Ορνιθόπουλο και Τρικαλιώτη (με αφορμή τα 40 χρόνια από το σιμουλτανέ του Μπόμπι Φίσερ στη Αθήνα) και πολλές άλλες (με Ζάππα, Βυζαντιάδη, Σφήκα, Γιουβαντσιούδη, Συγγρό κ.α.).

Τελειώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες του περιοδικού –μόνιμους αλλά και περιστασιακούς- οι οποίοι βάζουν το μεράκι τους (για να μη πω το πάθος τους) για το σκάκι προκειμένου να βγαίνει το περιοδικό, αλλά και τον εκδότη μας κ. Παπαθανασόπουλο, ο οποίος το στηρίζει σταθερά. Πρέπει να πω ότι δεν είμαστε επαγγελματίες ούτε σκοπεύουμε να γίνουμε (υπάρχουν ορισμένοι που πιστεύουν ότι το περιοδικό είναι μία μεγάλη «μπίζνα» από την οποία αποκομίζουμε σημαντικά οικονομικά οφέλη. Θέλω να τους διαβεβαιώσω ότι λίγα πράγματα είναι πιο μακριά από την πραγματικότητα…). Προσπαθούμε όμως αυτό που κάνουμε να το κάνουμε σωστά και με όρεξη. Είναι σίγουρο ότι το περιοδικό δεν είναι τέλειο. Προσπαθούμε να το κάνουμε όσο καλύτερο μπορούμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Σημαντική είναι η υποστήριξη των αναγνωστών μας. Τα θετικά σχόλια που ακούμε είναι το μεγαλύτερο κίνητρό μας για να συνεχίζουμε.

Ελπίζω μετά από 5 χρόνια να είμαι πάλι στην ίδια θέση να κάνω έναν απολογισμό της επόμενης πενταετίας του περιοδικού.

Δημήτρης Σκυριανόγλου