Η ημιτελής σχολή προπονητών του 1980

Νικολάι Μίνεβ

Το 1980, η τότε διοίκηση της ΕΣΟ υπό τον Λάζ. Δρεπανιώτη αποφάσισε να προχωρήσει στην ίδρυση της πρώτης σχολής προπονητών σκακιού στην Ελλάδα σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού. Οργανωτική επιτροπή ορίστηκαν ο τότε διευθυντής της ΓΓΑ Θ. Κουβάτσος, ο τότε ΓΓ της ΕΣΟ, διαπρεπής νομικός Γ. Κουρκουνάκης (ως «διευθυντής» της σχολής), και ο τότε τεχνικός σύμβουλος της ΕΣΟ, διεθνής μετρ Τρ. Σιαπέρας (ως «γενικός υπεύθυνος» της σχολής). Η διδασκαλία έγινε από τον ομοσπονδιακό προπονητή, το Βούλγαρο διεθνή μετρ δρ. Νικολάι Μίνεβ (στη φωτογραφία δεξιά, από τον ειδικό ιστότοπο που είναι αφιερωμένος στο έργο του), με βοηθήματα μια μαγνητική σκακιέρα και έναν μαυροπίνακα. Η προγραμματισμένη διδακτική περίοδος ήταν από 15/1 μέχρι 15/6/1980, κάθε Τρίτη και Παρασκευή, 7-9 μ.μ. (με 15λεπτο διάλειμμα) στην τότε αίθουσα της ΕΣΟ (Σωκράτους 79-81, στον 7º όροφο).

Δυστυχώς, τα μαθήματα της σχολής αυτής δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις και παραστάσεις τότε της ΕΣΟ, η ΓΓΑ δεν ολοκλήρωσε την τυπική διαδικασία της νομιμοποίησης της σχολής, με αποτέλεσμα να διακοπούν τα μαθήματα λίγο πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος. Ο θάνατος του Λαζ. Δρεπανιώτη τον Οκτώβρη του 1980 μάλλον έβαλε και την οριστική ταφόπλακα σε εκείνη την προσπάθεια.

(Συνέχεια) Η έλλειψη κάθε σχετικής εμπειρίας σε συνδυασμό με το μεγάλο για την εποχή ενδιαφέρον είχε αποτέλεσμα να σημειωθούν και οργανωτικές δυσλειτουργίες όσο καιρό λειτούργησε η σχολή. Εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι θα έπρεπε ενδεχομένως να έχει υπάρξει προεπιλογή ανάμεσα στους υποψήφιους, επειδή προσήλθαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα σκακιστές που περισσότερο ήθελαν να μάθουν σκάκι από τον δρ. Μίνεβ παρά να το διδάξουν. Έτσι παρουσιάστηκε πρόβλημα στην τεκμηρίωση του σεμιναρίου, καθώς διανεμήθηκαν μόνο σημειώσεις για τα πρώτα πέντε μαθήματα. Το πρόβλημα ίσως ήταν όμως αναπόφευκτο, καθώς αρκεί μια ματιά στο πρόγραμμα των μαθημάτων για να γίνει προφανές ότι δεν είναι δυνατό να διανεμηθούν «πλήρεις σημειώσεις» για θέματα που απαιτούν ολόκληρα βιβλία όπως π.χ. Πιονοδομή (Σκελετός πιονιών) για το οποίο είχε προγραμματιστεί η πρώτη ώρα στο 5º μάθημα,  Άμυνα—Οι βασικές αρχές και μέθοδοι (για το οποίο είχε προγραμματιστεί η δεύτερη ώρα στο 15º μάθημα), Φινάλε πύργων (η δεύτερη ώρα στο 19º μάθημα), ή Το έργο του προπονητή με ομάδες αρχαρίων (η πρώτη ώρα στο 21º μάθημα) κ.ο.κ.

Το μόνο που θα μπορούσε να έχει γίνει σε ένα τόσο συνοπτικό πρόγραμμα θα ήταν η υπόδειξη σε συγκεκριμένα κεφάλαια μιας ελληνόφωνης βιβλιογραφίας  —μιας βιβλιογραφίας που τότε όμως δεν υπήρχε (και αμφιβάλλω αν υπάρχει και σήμερα αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα) ή, πολύ χειρότερα, ένα επιφανειακό «πασάλειμμα» (αν και εφόσον οι ακροατές ήταν ήδη έμπειροι προπονητές ή σκακιστές που απλώς έπρεπε να περάσουν τυπικά από μια συγκεκριμένη διαδικασία).

Πέντε χρόνια αργότερα, με τη λάμψη της σκακιστικής Ολυμπιάδας του 1984 στη Θεσσαλονίκη ακόμη πάνω από το ελληνικό σκάκι, προσπάθησα (ως διευθυντής τότε της ΕΣΟ) να συγκεντρώσω ό,τι υλικό σωζόταν με την προοπτική να επεκταθεί και να χρησιμοποιηθεί σε μια νέα προσπάθεια για σχολή προπονητών υπό την επίβλεψη της ΓΓΑ. Για το σκοπό αυτό συγκέντρωσα  το συνοπτικό πρόγραμμα των μαθημάτων (που είχε υποβληθεί ως σχέδιο προς έγκριση στη ΓΓΑ) και τις σημειώσεις που είχαν διανεμηθεί από την ΕΣΟ και προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω και να καθαρογράψω τις (σε καμία περίπτωση πλήρεις) σημειώσεις που είχε κρατήσει ο αδελφός μου Γ.  Δρεπανιώτης, ένας από αυτούς που είχαν παρακολουθήσει το σεμινάριο. Το σχέδιο ήταν να τις πάρει κάποιος από τους κορυφαίους σκακιστές ή προπονητές μας και να τις μετασχηματίσει σε εκπαιδευτικό υλικό. (Όποιος ενδιαφέρεται για το σκελετό αυτής της δουλειάς, μπορεί να τον βρει εδώ). Δυστυχώς, μετά τα μεγαλεία του 1984 ακολούθησαν τα πέτρινα χρόνια 85-86 και τα μεγαλεπήβολα σχέδια υποδομής (σχολή προπονητών, ελληνική βιβλιογραφία) έμειναν στο ράφι. Η δουλειά εκείνη παραμένει στα χέρια μου ημιτελής και μάλλον πια ξεπερασμένη από τα χρόνια.

Πάντως, έχοντας ζήσει από κοντά εκείνη τη μεγάλη προσπάθεια, μου μένει μέχρι σήμερα «καρφωμένη» η εντύπωση ότι, για κάποιον ακατανόητο σε εμένα λόγο, κάτι στη ΓΓΑ δεν ήθελε και δεν θέλει «με τίποτα» τη σχολή προπονητών σκακιού. Την εντύπωση αυτή την ενισχύει μάλιστα το γεγονός ότι ενώ έχουν περάσει ήδη εννέα χρόνια όπου ισχύει ο αθλητικός νόμος 2725/99, που έθεσε αυστηρά θεσμικά πλαίσια για τους προπονητές κλπ. και ουσιαστικά επιβάλλει τη δημιουργία τέτοιων σχολών, δεν γίνεται τίποτε (και έχω την αίσθηση όχι εξαιτίας της σκακιστικής πλευράς).

Το αποτέλεσμα είναι βέβαια ότι επειδή η ζωή δεν σταματάει και τα κενά κάπως καλύπτονται (σχολές ΙΕΚ, σεμινάρια FIDE, εμπειρικοί προπονητές), δημιουργούνται συνεχώς ολοένα και νέα δεδομένα που νομοτελειακά περιπλέκουν το θέμα της σκακιστικής προπονητικής στην Ελλάδα.