Όταν ανακαλύψαμε ξανά την Αμερική (Μέρος 1ο)

O Κολόμβος ανακαλύπτει την Αμερική (από τη Wikipedia)

Με αφορμή τα τρία γρήγορα 6-6 (12 ισοπαλίες) της τελευταίας αγωνιστικής στην Α’ Εθνική, ξέσπασε στο ιστολόγιο του Γάτου μια πυρκαγιά από σχόλια, των οποίων η σφοδρότητα ομολογώ ότι με αφήνει έκπληκτο και με πείθει ότι πολλοί άνθρωποι που παίζουν και αγαπούν το σκάκι δεν ξέρουν με ακρίβεια τους κανόνες που ισχύουν στο αγωνιστικό σκάκι.

Αγνοώντας (όπως κάθε λογικός άνθρωπος) τα ανώνυμα σχόλια με προφανή προσωπικά απωθημένα και χαρακτηρισμούς, θέλω να συγκεντρώσω εδώ κάποια πράγματα που ισχύουν στο σκάκι από αμνημονεύτων ετών, αλλά έγιναν κατανοητά από πολλούς ίσως μόνο εξαιτίας της αναγκαστικής συγκατοίκησης πολλών φιλάθλων με τους κορυφαίους σκακιστές στα ξενοδοχεία  των αγώνων (κατά τη γνώμη μου, η συμβίωση αυτή είναι άλλο ένα πλεονέκτημα του συγκεκριμένου «φεστιβαλικού» συστήματος).

Πρώτο και κύριο: Στο σκάκι υπάρχει ισοπαλία. Και μάλιστα, όχι μόνο αναγκαστική (όταν μείνουν μόνο οι βασιλιάδες, γίνει πατ, ή τριπλή επανάληψη κ.ά.) αλλά και με συμφωνία των αντιπάλων. Είναι παμπάλαιο και πασίγνωστο το φαινόμενο όπου δύο αντίπαλοι συμφωνούν ισοπαλία (επειδή έχουν κοινό συμφέρον) και από τη συμφωνία «υποφέρει» κάποιος τρίτος, βαθμολογικά ασθενέστερος, που η μοναδική του ελπίδα ήταν να σκοτωθούν τα θηρία μεταξύ τους και εκείνος να μπορέσει να τους ξεπεράσει. Κατά τη γνώμη μου, μεμπτή στο σκάκι αρχίζει να γίνεται μια τέτοια συμφωνία  μόνο όταν είναι αποτέλεσμα εξαγοράς, δηλαδή όταν ο ένας από τους δύο δεν έχει κάποιο αγωνιστικό όφελος.

Φυσικά, μπορούμε να εξαναγκάσουμε το σκάκι να γίνει άθλημα δύο αποτελεσμάτων (όπως το τένις, το βόλεϊ, και το μπάσκετ με την παράταση). Όμως στη συζήτηση που ξεκίνησα πριν λίγο καιρό (σε ανύποπτο για τους περισσότερους χρόνο) εδώ, κανείς δεν στάθηκε θετικά σε αυτό το ενδεχόμενο.

Πάμε τώρα στους ομαδικούς αγώνες. Όπως στα ατομικά τουρνουά οι παίκτες ξεκινούν να αγωνίζονται σε κάθε παρτίδα με συγκεκριμένο στόχο («θα τον σκίσω», «θα του βγάλω το λάδι μέχρι να χάσω», «θα του πω να κάνουμε μια νουλίτσα να μοιραστούμε τα λεφτά της πρώτης θέσης»), έτσι και οι ομάδες βάζουν πριν από κάθε αγώνα τους στόχους τους (ή μας φαίνεται περίεργο και αυτό;) Επομένως, ένας απόλυτα θεμιτός στόχος μιας ομάδας που «σώζεται στην εικοσάδα»ή «μένει στη δεκάδα» με ισοπαλία είναι… η ισοπαλία.

Οπότε, τι ακριβώς ζητάμε; Να γίνει αυτή η ισοπαλία με θεαματικές θυσίες στις σκακιέρες; (Αν το θέλουμε, κι αυτό γίνεται…) Αφού στους ομαδικούς αγώνες ο αρχηγός επιτρέπεται να λέει στον παίκτη του «πρότεινε ισοπαλία» ή «δέξου ισοπαλία» (κατά περίπτωση), τι εμποδίζει τους αρχηγούς να αρχίσουν από την τελευταία σκακιέρα και να προτείνουν και να αποδέχονται εναλλάξ διαδοχικά ισοπαλίες;

Φυσικά, οι παίκτες δεν είναι υποχρεωμένοι να αποδεχτούν την οδηγία του αρχηγού (και αυτή ήταν η αιτία για το χειρότερο επεισόδιο των αγώνων σε προηγούμενο γύρο), αλλά κάθε αρχηγός που γνωρίζει ότι η ομάδα του μπορεί να χρειαστεί να αποδεχτεί ή να προτείνει τέτοια «πακέτα ισοπαλιών», φροντίζει να το έχει ξεκαθαρίσει αυτό από νωρίς στους παίκτες του. Και όσο και αν μπορεί να φαίνεται περίεργο, οι επαγγελματίες σκακιστές και σκακίστριες, όπως αυτοί που αναφέρονται ονομαστικά τιμούν τη συμφωνία τους και στηρίζουν το σύλλογό τους (και τις εθνικές ομάδες τους στις Ολυμπιάδες—για όσους δεν το ξέρουν, και εκεί γίνονται «πακέτα ισοπαλίες»)  στις αποφάσεις που παίρνει ο αρχηγός τους. Αλλά (για να αποκαλύψω και ένα ακόμη «μυστικό») και για τους «δύστροπους» υπάρχει λύση: Οι αρχηγοί φροντίζουν να έχουν στις ομάδες τους 1-2 «πιστούς στρατιώτες» που, αν χρειαστεί, θα χάσουν για χάρη της ομάδας τους την παρτίδα που θα κερδίσει κάπου αλλού ο δύστροπος συμπαίκτης τους. Συμπαιγνία; Έτσι εξηγούνται τα 6-6 με δέκα ισοπαλίες;

‘Οχι και όχι. Όπως και δεν είναι (προ)συμφωνημένα όλα τα ματς που λήγουν με 12 ισοπαλίες (έχω δει και ματς που παίχτηκαν κανονικά και έληξαν έτσι). Όμως τα πράγματα έτσι είναι, και δεν αλλάζουν όχι επειδή δεν υπάρχει τρόπος αλλά επειδή όλοι θέλουν να έχουν αυτή τη δυνατότητα στη φαρέτρα τους.Και για όποιον μιλήσει για αδικία και για νόμο της ζούγκλας που επιβάλλουν οι (βαθμολογικά) ισχυρότεροι στους ασθενέστερους, τον συμβουλεύω να διαβάσει ξανά το Θουκυδίδη του (το διάλογο Αθηναίων-Μηλίων)  και να ακροαστεί τον Βούδα που δίδασκε να μην αφήνουμε την τύχη μας στα χέρια των άλλων (στα σκακιστικά: φρόντισε να μη σου χρειάζεται συγκεκριμένο αποτέλεσμα σε άλλη σκακιέρα στον τελευταίο γύρο…)

Για όποιον νομίζει ότι η εφευρετικότητα των αρχηγών για να πάρουν τα ατομικά και ομαδικά αποτελέσματα που θέλουν σταματάει εδώ, η ανακάλυψη της Αμερικής προφανώς μόλις άρχισε. Όρεξη νάχετε και θα ασχοληθούμε με θέματα όπως:

• Γιατί στενοχωριόμαστε που χάσαμε το δικαίωμα να στενοχωριόμαστε και για το επόμενο άθλιο διασυλλογικό πρωτάθλημα όπου επίσης δεν θέλουμε να συμμετάσχουμε,
• Αν είναι δυνατόν! Και η δική μου η ομάδα πρότεινε πακέτο ισοπαλίες;
• Πώς; Υπάρχουν «θυγατρικές» ομάδες και στο σκάκι; Και τι κάνουν όταν παίζουν μεταξύ τους;

και το αποκορύφωμα:

• Μα είναι δυνατο να κρίνονται και στο σκάκι τα πάντα από τα λεφτά που έχει κάθε ομάδα;